نقش زنان در واقعه عاشورا در دو قسم: نقش غيرمستقيم و حضور مستقيم، بررسى شده است. زنانى كه نقش آنها در نهضت عاشورا مورد بررسى قرار گرفته است، به ترتيب عبارت‏اند از: 1. امّ‏كلثوم دختر اميرالمومنين عليه السلام 2. فاطمه دختر امام حسين عليه السلام 3. سكينه دختر امام حسين عليه السلام كه نام اصلى او آمنه و خانه‏اش مركز تجمّع شعرا و محلّ مناقشه و بحث و نقد ادبى بود. 4. رقيّه دختر چهار ساله امام كه در همان روزها جان به جان آفرين تسليم كرد. 5. رباب همسر امام حسين عليه السلام كه يكسال در سوگ امام مرثيه‏هايى سرود و بعد از يك سال جان باخت. 6. امّ‏البنين همسر اميرالمومنين عليه السلام كه ثمره ازدواج او با حضرت على عليه السلام چهار پسر بود كه هر چهار پسر در ركاب امام حسين در روز عاشورا به شهادت رسيدند. 7. همسر ديگر امام حسين عليه السلام كه براثر ظلمهاى يزيد، فرزندش را سقط كرد. 8. فاطمه دختر اميرالمؤمنين 9. زينب دختر عقيل 10. هند همسر يزيد كه از فاجعه كربلا منقلب شد و در خانه قاتل امام حسين مجلس عزادارى برپا نمود. 11. همسر على‏بن مظاهر اسدى 12. مادر عبداللَّه‏بن عمير 13. و همسرش ام‏وهب 14. مادر عمروبن خباده 15. همسر مسلم بن عوسجه 16. زنى از قبيله بكربن وائل.
محلّ نگهدارى و شماره بازيابى: كتابخانه مركزى آستان قدس رضوى؛ ن 915 س/ 297/4831
12. نقش زينب كبرى(س) بعد از واقعه عاشورا (فارسى)؛ ليلا شكر الاهى؛ مدرسه علميّه فاطميّه، 1385.
زنان در برهه‏اى از تاريخ اسلام، حماسه‏ها آفريدند؛ از جمله آنان مى‏توان دختر على عليه السلام و فاطمه عليها السلام را معرّفى كرد كه اسوه صبر و استقامت و تقوا بود. اخلاقش همچون فاطمه عليها السلام، فصاحت و بلاغتش همچون على عليه السلام و استوارى و پايدارى‏اش همچون حسن و حسين بود. خون حسين عليه السلام به تنهايى نمى‏توانست درخت نوپاى اسلام را از طوفان تحريف و بدعتها حفظ كند. حضرت زينب (س) با ابلاغ پيام خون