جوابى كه به شبهه بلخى داده است، به خوبى، فهم او را از عالم ذرّ بيان مىدارد. به عقيده او، ذرّاتى كه از پشتهاى فرزندان آدم عليه السلام بيرون آورده شدهاند، ذرّات بدنى بودهاند و عقل و روحى كه پيشتر براى هر يك از اين ذرّات خلق شده بودند، در عالم ذرّ به آنها تعلّق گرفته و همه آن ذرّات مورد خطاب الاهى قرار گرفتند و براى آنها تعريف و شناسايى صورت گرفت.
7. سيّد حيدر آملى (م 766)
ايشان تفسيرى خاص از عالم ذرّ دارد و عالم ذرّ را همان عالم ارواح مىداند:
و القرآن قد نطق بأنّ الأرواح قبل الأجسام في مواضع شتًى، منها قوله: «وَ إِذ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ.» (2: ج 4، ص 259)
قرآن در جاهاى متعدّدى مىگويد: ارواح پيش از ابدان موجود شدهاند. يكى از آنها اين آيه شريفه است: «و آنگاه كه پروردگارت از پشت فرزندان آدم، ذرّيّه آنها را اخذ كرد...»
او معتقد است كه حضرت آدم عليه السلام دو جهت دارد: اوّل جهت معنوى؛ دوم جهت صورى. به نظر او، به جهت اوّل «عقل اول» و به جهت دوم «عرش» ناميده مىشود. ذرّيّه او نيز از همين دو جهت برخوردارند: ذرّيّه معنوى او موجودات بالقوّهاند و ذرّيّه صورى او موجودات بالفعلاند. وى در تفسير «خلق اللَّه تعالى آدم على صورته» مىنويسد:
و جعله من حيث المعنى مظهراً لاسم اللَّه و من حيث الصورة مظهراً لاسم الرحمن. وسمّاه بالنسبة إلى الأوّل: العقل الأوّل، و بالنسبة إلى الثاني: العرش.
به اعتقاد سيّد حيدر، عالم ذرّ، عالم موجودات بالقوّه است و همه موجودات به صورت اجمالى و بالقوّه در انسان كامل وجود پيدا كردهاند. انسان كامل - كه مظهر اسم «الرحمن» است - به تعليم ذرّيّه خود در عالم قوّه و قابليّت پرداخت و قرآن
