89
فرهنگ‌ نامه مرثيه‌سرايي و عزاداري سيدالشهدا عليه السلام

سخن را تأييد نموده است .۱ محدّث نورى برخى گزارش‏هاى كتاب را بدون پشتوانه تاريخى خوانده‏۲ و شهيد مطهرى آن را پر از دروغ ،و تأليف و نشر اين كتاب را مانع مراجعه به منابع اصلى و مطالعه تاريخ واقعى امام حسين عليه السلام دانسته است .۳ شهيد قاضى طباطبايى نيز مطالب آن را در مقام تعارض با مقاتل معتبر ، ساقط و بى‏ارزش مى‏داند .۴ نمونه‏هاى متعددى از اين گونه اخبار غير قابل باور را مى‏توان در جاى جاى كتاب ديد .۵

4 . المنتخب فى جمع المراثى و الخطب‏

فخرالدين بن محمد على بن احمد طريحى (م 1085) مؤلف مجمع البحرين ، مجموعه‏اى از احاديث و مراثى درباره امام حسين عليه السلام و برخى ديگر از امامان را گرد آورد و به قصد گرياندن مؤمنان و تشويق به سوگوارى، آنها را به صورت جُنگ سامان داد . المنتخب تاريخ نگارى علمى زندگى يا قيام امام حسين عليه السلام نيست ،اكثر مطالب كتاب بدون ذكر مأخذ و احاديث آن به صورت مرسل آمده و غث و سمين در آن

1.أعيان الشيعة : ج ۶ ص ۱۲۲ .

2.لؤلؤ و مرجان : ص ۲۸۷ .

3.حماسه حسينى : ج ۱ ص ۵۴ .

4.تحقيق درباره اول اربعين حضرت سيد الشهدا عليه السلام : ص ۳۶ .

5.مانند بيست و دو هزار زخم در پيكر امام حسين عليه السلام (ص ۶۰) ، و چسبيدن سر بر تنِ فرزندان مسلم بن عقيل (ص ۲۴۱) و حضور هاشم مرقال در كربلا (ص ۳۰۱) و قصه زعفر جنّى (ص ۳۲۱) و عروسى قاسم (ص ۳۴۶) .


فرهنگ‌ نامه مرثيه‌سرايي و عزاداري سيدالشهدا عليه السلام
88

بودن و يا شيعه بودنش معلوم نيست شيفته اهل بيت عليهم السلام بود و براى جذب عوام ، حوادث تاريخى بويژه ، حادثه عاشورا را با نثرى دلپسند به داستان درآورد و در اين ميان مطالب معتبر و غير معتبر و مستند و بدون سند را با هم درآميخت . سبك جديد، فارسى بودن و انگيزه مؤلف براى خواندن كتاب در مجالس عزا ، موجب شد تأليف كاشفى نه يك اثر تاريخى كه يك اثر تبليغى و حتى تخيّلى ، شمرده شود . متأسفانه عدم توجه به اين مطلب و قرائت و استنساخ متكرر آن - تا آنجا كه سخنرانان مجالس سوگوارى امام حسين عليه السلام را ، «روضه» خوان ناميدند- ، زمينه ورود بسيارى از اطلاعات نادرست اين كتاب را به فرهنگ عاشورا فراهم ساخت و در موارد متعددى «زبان حال» ، جانشين «زبان قال» حماسه سرايان كربلا گشت .
مصحّح و حاشيه نگار كتاب ، علامه ابوالحسن شعرانى نيز در مقدمه‏اش بر كتاب به اين موضوع اشاره كرده است : «از نقل ضعيف در روضة الشهداء عجب نبايد داشت ، چون در اداى مقصود واعظ ، قوى است ، اگر چه براى مقصود مورّخ كافى نيست»۱ . پيش از شعرانى ، نيز ، ميرزا عبداللَّه افندى ، همكار عالم و كتابشناس علامه مجلسى رحمه اللَّه عليه ، اكثر روايات اين كتاب و بلكه همه آن را مأخوذ از كتب غير مشهوره و غير قابل اعتماد دانسته‏۲ ، سيد محسن امين نيز اين

1.مقدمه روضة الشهداء : ص ۶ .

2.رياض العلماء : ج ۲ ص ۱۹۰ .

  • نام منبع :
    فرهنگ‌ نامه مرثيه‌سرايي و عزاداري سيدالشهدا عليه السلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 93750
صفحه از 133
پرینت  ارسال به