براى توضيح اين اجمال ، علاقمندان مىتوانند به كتاب لؤلؤ و مرجان كه توسط محدّث نورى در سال 1319 هجرى قمرى تأليف شده و كتاب حماسه حسينى اثر استاد شهيد مطهرى مراجعه كنند . و اينك نگاهى كوتاه به اين دو كتاب از اين منظر :
دروغ در مرثيهسرايى در دوران گذشته
مىتوان گفت از موقعى كه كتاب روضة الشهداء نوشته شد يعنى حدود سال نهصد هجرى آسيب دروغ وارد عرصه مرثيهسرايى گرديد ، و به تدريج اين آفت گسترش يافت به گونهاى كه در اوايل قرن چهاردهم محدّث نورى از گسترش اين آفت احساس خطر كرد و به پيشنهاد يكى از علماى هندوستان اقدام به نوشتن كتاب لؤلؤ و مرجان كرد۱ . وى درباره انگيزه نوشتن اين كتاب در آغاز آن مىگويد :
جناب العالم العامل الجليل الفاضل الكامل ... سيد محمّد مرتضى جونپورى هندى - ايده اللَّه تعالى - مكرر از آنجا به حقير شكايت از ذاكرين و روضهخوانان آن صوب كرده كه در گفتن دروغ حريص و بىباك[اند ]و اصرار تام در نشر اكاذيب و مجعولات دارند ، بلكه نزديك به آن رسيده كه آن را جايز دانند و مباح شمارند ، چون سبب گريانيدن مؤمنين است از دائره عصيان و قبح او را بيرون دانند! و امر