43
فرهنگ‌ نامه مرثيه‌سرايي و عزاداري سيدالشهدا عليه السلام

فرمود كه چند كلمه در اين باب به طريق موعظه و مجادله حسنه نوشته ، شايد سبب تنبه و دست برداشتن از اين قبايح شود . ظاهراً جناب ايشان گمان دارند كه در عتبات عاليات و بلاد مقدسه ايران اين طايفه از اين غائله آسوده و دامن عفت ايشان به لوث كذب و افترا آلوده نيست و اين خرابى دينى منحصر است در همان بلاد ، غافل از آن كه نشر خرابى از سرچشمه در هر جا منتشر شده منتهى به مركز علم و حوزه اهل شرع اعتاب عاليه است ؛ چه اگر اهل علم مسامحه نمى‏كردند و مراقب تميز صحيح و سقيم و صدق و كذب گفتار اين طايفه مى‏شدند و از گفتن اكاذيب نهى مى‏كردند كار خرابى به اينجا نمى‏رسيد .۱
محدث نورى در بخشى ديگر از كتاب لؤلؤ و مرجان مى‏گويد :
سكوت متمكنين سبب تجرّى و بى‏مبالاتى اين طايفه بى‏انصاف شده حتى در حرم‏هاى شريفه و روضات متبركه ، خصوص ، حرم صاحب عزا حضرت سيد الشهداء - روحنا و روح العالمين له الفداء - در غالب اوقات ، سيّما در اسحار كه موسم گريه و ناله و استغفار است به اقسام دروغ‏هاى عجيبه و گاهى به آوازهاى مطربه ، آن محضر انوار را تاريك نمايند .۲

نمونه‏هايى از روضه‏هاى دروغ از نگاه محدث نورى‏

اينك به چند نمونه از مرثيه‏سرايى‏هاى دروغين كه محدث نورى در

1.لؤلؤ و مرجان : ص ۴ .

2.لؤلؤ و مرجان : ص ۳۲۱ .


فرهنگ‌ نامه مرثيه‌سرايي و عزاداري سيدالشهدا عليه السلام
42

براى توضيح اين اجمال ، علاقمندان مى‏توانند به كتاب لؤلؤ و مرجان كه توسط محدّث نورى در سال 1319 هجرى قمرى تأليف شده و كتاب حماسه حسينى اثر استاد شهيد مطهرى مراجعه كنند . و اينك نگاهى كوتاه به اين دو كتاب از اين منظر :

دروغ در مرثيه‏سرايى در دوران گذشته‏

مى‏توان گفت از موقعى كه كتاب روضة الشهداء نوشته شد يعنى حدود سال نهصد هجرى آسيب دروغ وارد عرصه مرثيه‏سرايى گرديد ، و به تدريج اين آفت گسترش يافت به گونه‏اى كه در اوايل قرن چهاردهم محدّث نورى از گسترش اين آفت احساس خطر كرد و به پيشنهاد يكى از علماى هندوستان اقدام به نوشتن كتاب لؤلؤ و مرجان كرد۱ . وى درباره انگيزه نوشتن اين كتاب در آغاز آن مى‏گويد :
جناب العالم العامل الجليل الفاضل الكامل ... سيد محمّد مرتضى جونپورى هندى - ايده اللَّه تعالى - مكرر از آنجا به حقير شكايت از ذاكرين و روضه‏خوانان آن صوب كرده كه در گفتن دروغ حريص و بى‏باك‏[اند ]و اصرار تام در نشر اكاذيب و مجعولات دارند ، بلكه نزديك به آن رسيده كه آن را جايز دانند و مباح شمارند ، چون سبب گريانيدن مؤمنين است از دائره عصيان و قبح او را بيرون دانند! و امر

1.استاد مطهرى درباره اين كتاب مى‏گويد : «با اين كه كتاب كوچكى است ولى فوق العاده خوب است ... خيال نمى‏كنم در هيچ كتابى درباره دروغ و انواع آن به اندازه اين كتاب بحث شده باشد و شايد نظير اين كتاب در دنيا وجود ندارد» (حماسه حسينى : ج ۱ ص ۱۹) .

  • نام منبع :
    فرهنگ‌ نامه مرثيه‌سرايي و عزاداري سيدالشهدا عليه السلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 93734
صفحه از 133
پرینت  ارسال به