معيارهاي شناخت احاديث تقيه‌آميز ۱
محمدحسن کاردان‌پور ۲
چکيده
حديث در طول تاريخ، به دلايل فراواني دچار آشفتگي‌هايي شده که راه فهم حقيقت راستين از اين منبع را مشوب نموده است. يکي از اين دلايل، تقيه و صدور حديث در شرايط تقيه است. براي شناسايي احاديث تقيه آميز راه‌کارهايي مي‌توان ذکر کرد؛ از جمله، وجود تعارض بين روايات، موافقت حديث با رأي و فتواي عامه، اعراض اصحاب از عمل به روايت و ... . اين نوشتار بر آن است ضمن تعريف لغوي و اصطلاحي تقيه، معيارهاي شناخت احاديث تقيه آميز را بيان کند.
کليدواژه‌ها: تقيه، احاديث تقيه آميز، معيارهاي شناخت
درآمد
صرف نظر بحث وجوب يا جواز تقيه و نيز بحث‌هاي کلامي صورت گرفته در اين باره، مطلبي که شايستگي بحث و دقت نظر دارد، اين است که بي شک، اين پديده در عالم واقع رخ داده است۳ و در بين احاديث شيعه تعدادي از روايات در اين شرايط صادر شده‌اند. حال بايد ديد معيارهاي شناخت احاديثي که در شرايط تقيه صادر شده‌اند، کدام است؟ اهميت اين موضوع زماني آشکارتر مي‌شود که به اين مطلب توجه کنيم که رکن رکين فقه، اخلاق، اعتقادات و ... ما را احاديثي تشکيل مي‌دهند که برخي برخلاف واقع هستند و بايد با شناخت آنها طرد شوند.
براي شناسايي احاديث تقيه‌اي از غير تقيه‌اي ملاک‌هايي ذکر شده که برخي از جانب ائمه اطهار عليهم السلام است و برخي ديگر نيز از جانب پژوهشگران حديث ارائه شده است. در اين مقاله، پس از بيان معناي لغوي و اصطلاحي تقيه به بيان معيارهاي شناخت احاديث تقيه آميز مي‌پردازيم.
1.شايسته است از استادم دکتر مهدي اکبرنژاد که زحمت مطالعه اين مقاله را بر عهده گرفت و در رفع نقايص آن ياريگر اينجانب بوده، تشکر و قدرداني نمايم.
2.کارشناس ارشد علوم قرآن و حديث.
3.. دراسات في علم الدراية، ص ۲۹۲.
