اَباصَلت، ره‌يافته‌ي خراسان
مهدي غلامعلي۱
چکيده
عبدالسّلام بن صالح مشهور به أباصلت هروي از راويان مشهور و ياران امام رضا عليه السلام است. زندگي وي، نوع نگرش و مذهب او در هاله‌اي از ابهام قرار دارد. همراهي او در خراسان با امام هشتم از او فردي والامقام و ارزشمند را در اذهان شيعيان به تصوير كشانده است؛ امّا متون كهن رجالي شيعه ـ مانند رجال طوسي ـ و بخشي از كتاب‌هاي رجاليان اهل سنّت او را «عامّي» دانسته‌اند. در نوشتاري كه مي‌آيد، ضمن بازشناسي شخصيّت وي در دامنه‌اي از متون رجالي و روايي فريقين به اين نتيجه رهنمون خواهيم شد كه اباصلت بخش قابل توجّهي از عمر خود را در ميان دانشيان عامّه گذرانده و در شمار ايشان بوده است و با ورود امام به خراسان به‌تدريج توفيق ره‌يافتن و پذيرش انديشه شيعي را يافته است.
كليدواژه: اباصلت(ابوالصلت)، عبدالسّلام بن صالح هروي، الهروي، راويان امام رضا عليه السلام راوي حديث شيعه، نيشابور، خراسان.
درآمد
أباصلت عبدالسّلام بن صالح هروي از اصحاب روايت امام رضا عليه السلام۲ و متولّد شهر مدينه بوده است.۳ نام كامل وي را خطيب بغدادي اين‌گونه ثبت كرده است: «عبدالسّلام بن صالح بن سليمان بن أيوب بن ميسرة» و وي را «مولى عبد الرحمن بن سمرة القرشي» دانسته است.۴ همراهي وي در طول سفر امام رضا عليه السلام از مدينه تا مرو روشن نيست؛ ولي گزارش‌هايي كه از او رسيده حضور او را در نيشابور۵ و همراهي او در طوس، سرخس۶ و مرو ـ و به‌ويژه ايام
1.. مدرس مرکز تخصصي علوم حديث و عضو هيأت علمي دانشکده‌ي علوم حديث.
2.. رجالالنجّاشي، ص۲۴۵، ش۶۴۳؛ رجالالطوسي، ص۳۶۰، ش۵۳۲۸ و ص۳۶۹، ش۵۴۹۹.
3.. رجالالكشّي، ص۶۱۶، ش۱۱۴۹.
4.. تاريخ بغداد، ج۱۱، ص۴۸، ش۷۲۸.
5.. الامالي طوسي، ص۴۵۱.
6.. عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج۲، ص۱۸۴. او امام را در زندان سرخس ملاقات مي‌كند و سؤال‌هاي خود را مي‌پرسد.
