عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه برخی احادیث جعلی حتی در میان علمای شیعه رواج دارد، گفت: از جمله روایتی در مورد دریافت زکات از سوی امام علی(ع) از فرزندان ابورافع است که مشهور و در عین حال ساختگی و بی‌سند است.
به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر ذاکری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی امروز دهم مهر ماه در پیش‌نشست همایش آسیب‌شناسی مطالعات تاریخ و سیره اهل‌بیت(ع) در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: در صدر اسلام و با توجه به ممنوعیت کتابت و نقل حدیث، آسیب‌های زیادی به تاریخ و سیره وارد شده است.
در مطالعات سیره، اولین نکته این است که نیازمند ارزیابی منابع هستیم؛ در مرحله بعد باید متن و سند روایات را در سیره‌شناسی مورد بررسی دقیق قرار دهیم و سومین گام نیز این است که باید با زندگانی معصومان(زمان تولد و درگذشت و حداث سیاسی و اجتماعی و ...) آشنا شویموی افزود: عمر در بدرقه‌ای که از جهادگران در یکی از جنگ‌ها داشت خطاب به آنان گفت که مردم را با احادیث و سخنان مشغول نکنید و فقط هر چه می‌گوئید از قرآن بگوئید و از حدیث چیزی نگوئید البته عمده تحلیل‌گران ممکن است علت رفتن خلیفه دوم به استقبال از این گروه را ندانند و توجیهات دیگری مانند بدرقه آنان و تمجید از ایشان را بیاورند.
وی افزود: در دوره معاویه، حدیث‌سازی در فضائل افراد رشد کرد و مبالغ زیادی می‌داد تا حدیث درست کنند و تاییداتی از پیامبر(ص) برای آن می‌تراشیدند تا اینکه در دوره عمربن عبدالعزیز وی دستور داد تا احادیث گردآوری شود که طبق نقل مورخان عملا کاری در این دوره هم انجام نشده است.
ذاکری بیان کرد: به گفته ذهبی در تاریخ الاسلام تا دوره سقوط بنی امیه هیچ کتابی در مورد تاریخ نبوی نوشته نشد و خلفا اجازه ندادند که از جمله عمربن عبدالعزیز هم در عمل این کار را کرد؛ اینها سبب شد تا سیره پیامبر و امیرالمومنین نوشته و مکتوب نشود و وقتی شروع به سیره‌نویسی شد، نگارش‌ها زیاد شد به گونه‌ای که محدثان اهل سنت مطالب خود را از میان چندین هزار حدیث انتخاب کرده‌اند تا سیره پیامبر را مطرح کنند.
این محقق و مولف تصریح کرد: وقتی صحیح بخاری را مطالعه می‌کنیم می‌بینیم که عنوان را از احادیث و سیره نبوی گرفته است اما معنای احادیث متفاوت با عناوین است.
وی با تاکید بر اهمیت سیره‌نگاری صحیح و تلاش بیشتر در این زمینه بیان کرد: در گذشته کار چندانی نشده و هر چه شده بعد از انقلاب اسلامی بوده است.
ذاکری با اشاره به تعریف سیره مبنی بر روش عملی عنوان کرد: حاکم موفق اسلامی حاکمی است که بتواند با عمل خود قبل از زبان دیگران را آموزش دهد همچنین معنای دیگر سیره به احکام جهاد گفته شده است و اولین کاربرد سیره در باب جهاد و جنگ بوده است.
وی ادامه داد: در مطالعات سیره، اولین نکته این است که نیازمند ارزیابی منابع هستیم؛ در مرحله بعد باید متن و سند روایات را در سیره‌شناسی مورد بررسی دقیق قرار دهیم و سومین گام نیز این است که باید با زندگانی معصومان(زمان تولد و درگذشت و حداث سیاسی و اجتماعی و ...) آشنا شویم که به عنوان مثال در مورد بحث ضرب سکه، عمدتا امام باقر را مطرح می‌کنند، در حالی که مربوط به دوره امام سجاد(ع) بوده است.
وی افزود: گفته شده که امام علی(ع) در دوره عمر از اموال ابورافع که فوت کرده و به فرزندان وی ارث رسیده بود، زکات گرفتند در حالی که این حدیث ساختگی است و در عین مشهور بودن، بی سند است و نباید به آن اعتماد کرد و صرف نقل آن از سوی بزرگان نیز دلیل بر اعتماد نیست.
