كفن و حنوط كند و بر او نماز گذارد و در لحدش بسپارد ؛ زيرا كه امور وصى را غير وصى كسى مرتكب نشود. ۱
و فقير گويد كه مضمون اين كه حضرت امير المؤمنين عليه السلام ۲ مشغول تجهيز حضرت صاحب عليه السلام مى گردد ، در بسيارى از اخبار معتبره مذكور و بر آن اِشكالى مشهور است كه مشغول تجهيز حضرت امام حسين عليه السلام كى خواهد بود؟ و صاحب حق اليقين در جواب گفته كه :
چون آن حضرت در اين نشئه شهيد در معركه بود ، احتياج به غسل ندارد و يا ائمّه اى كه بعد از آن حضرت به دنيا بر گردند آن حضرت را غسل دهند و نماز كنند بر او تا به نفخ صور منتهى شود. انتهى. ۳
قوله : والحشر في زمرتكم
«حشر» ـ به فتح حاء حطّى و سكون شين قرشت و راء آن ـ مصدر باب قتل است و در بعضى لغات از باب ضرب نيز مستعمل شده [است] و على التقديرين به معنى جمع است و بعضى به معنى جمع كردن جمعى كثير يا راندن ايشان به مكانى نقل كرده اند و بر اين محمول است كريمه «وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَ مَا يَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ»۴ و «زمره» ـ به سكون ميم ـ مفرد زمَر است ـ به فتح آن ـ به معنى جماعت مردم . و بعضى گويند كه زمر گروهى اند كه از مردمِ متفرّق در حسب و نسب با هم فراهم آمده و رفيق شده باشند و بعضى ديگر گويند زمر عبارت است از جمعى رفقا كه بعض ايشان شهدا و برخى زهّاد و فوجى علما و پاره اى قرّاء و طايفه اى اربابِ حديث و غير ايشان از مردم ذى شأن باشند .
و بالجمله مراد از حشر در زمره ائمه عليهم السلام اين است كه در سِلك مخلصان و دوستان ايشان منتظم شود و به بركت موالات ايشان از اهل بهشت گردد و لنعم ما قيل شعر :
حشر محبان على با علىحشر محبان . . .
و چون ادلّه نقليّه بر حقيقت معاد جسمانى از كثرت به حدّى است كه تأويل و توجيه را / 63 / در آن مجالى نيست و توجيهات فلاسفه و امثال ايشان مبتنى بر استبعادات وهمى است و اين مختصر جاىِ تنقيح آن مسئله نبود ، لهذا قلم اخلاصْ رقم ، تفصيل آن را به مظانِّ خود حواله نمود .
1.الكافي ، ج ۸ ، ص ۲۰۶ ، ح ۲۵۰.
2.ظاهرا «امام حسين عليه السلام » صحيح باشد.
3.حق اليقين ، ص ۳۵۰.
4.سوره فرقان ، آيه ۱۷.
