قوله : و علٍّ و نَهَلٍ
«عَلَّ» ـ به فتح عين سعفص و شدّ لام ـ و اغلب در آن عَلَل است به فتحتين و فك ادغام ، و آن در اصل خوردن دوم شتر است كه به چراگاه مى رود ؛ چنانچه نَهَل ـ به فتحتين ـ آب خوردن اوّل آن است كه بعد از آن به خوابگاه مى رود . و اين دو كلمه در اين جا كنايه است از شرب هاى مكرَّر از شرابهاى بهشتِ عنبر سرشت كه يكى بعد از ديگرى واقع شود براى لذت بردن از آنها .
قوله : لاسَأَم منه و لا مَلَل
«سَأَم» ـ به سين و همزه به فتحتين ـ مصدر باب علم است به معنى ملالت و كدورت خاطر . پس عطف مَلَل بفتحتين [كه آن] نيز مصدر باب علم است بر آن از قبيل عطف تفسير است و جمله «لا سأم منه . . . الخ» نعت علّ و نهل است .
قوله : و رحمة اللّه و بركاته و تحيّاته
رحمت الهى عبارت است از نعمت و ثواب اخروى ، نه رقّت قلب و نرم شدن دل كه در عباد مى باشد ؛ به اعتبار اين كه ذات اقدس ـ تعالى شأنه ـ چون جسم و جسمانى نيست ، يعنى ثانى از او منتفى است . و فرق ميان رحمت رحمانيت خدا و رحمت رحيميت او تعالى مذكور است در دليل الدعاة فقير . و در مجمع البيان حديثى از حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله مروى است كه خلاصه مضمونش اين است كه : اللّه تعالى [را]يكصد قِسم رحمت است كه فرو فرستاده يكى از آنها را به زمين ، پس قسمت كرده آن را ميان خلق خود و به آن بخشش مى كنند به يكديگر و ترحّم مى كنند بر يكديگر و تأخير كرده ، نود و نه تاى آن را براى خود كه رحم كند به آنها بر بندگان در روز قيامت. ۱ و در بعض روايات چنين است كه : اين يك رحمتِ دنيا را نيز به آنها ضم خواهد نمود و به مجموع صد رحمت بر بندگان خود در روز قيامت مرحمت خواهد فرمود. ۲
و «بَرَكات» ـ به فتحتين ـ جمع بركت است / 58 / به معنى خوبى ها و . . . و
1.مجمع البيان ، ج ۱ ، ص ۵۴.
2.مصدر سابق.
