آيد، خاصه كه در اين مقايسه روشن مى شود كه اين دو محدث كه هر دو تقريبا از
محافل حديثى مشترك و يا نزديكى بهره برده اند، با چه سنت هاى حديثى برخورد داشته و از كدامين منابع و با چه شيوه هايى در مقايسه با هم استفاده كرده اند. كتاب التمحيص منسوب به ابن همام اسكافى، معاصر كلينى، متنى است كه درباره انتساب آن نمى توان به قطع سخنى گفت، بويژه اين كه روايات اين كتاب مرسل است و سندهاى آن در نسخه موجود، به احتمال قوى از سوى ناسخان حذف شده است. يكى از محدثان امامى معاصر كلينى در بغداد، ابن جحام، ابو عبداللّه محمد بن عباس بن على بن مروان بن ماهيار ملقب به بزاز است. ۱ كتاب «ما نزل من القرآن فى اهل البيت» او، كتاب بزرگى در 1000برگ بوده كه تا قرن ها در اختيار علماى اماميه بوده است. ۲ على ابن طاووس مشخصات دقيقى از نسخه اين كتاب به دست مى دهد و از آن نقل هاى متعددى را به جاى گزارده است. بيشترين نقل ها از اين كتاب در كتاب شرف الدين على استرآبادى با عنوان تأويل الآيات الظاهرة فى فضائل العترة الطاهرة آمده است. اخيرا مجموعه نقل هاى بسيار اين كتاب در منابع بعدى توسط فارس حسّون گردآورى و در قم به صورت مستقل منتشر شده است. مقايسه ميان اين كتاب با بخش مربوطه كتاب الكافى در مورد احاديث مربوط به آيات نازل شده در مورد امامان مى تواند مقياس خوبى براى شناخت شيوه هاى كلينى در انتخاب احاديث در مقايسه با يك هم عصر باشد. ۳ در ميان معاصران كلينى با اندكى تأخر طبقه روايى، بايد از محمد بن عمرو بن عبدالعزيز الكشى نام برد كه كتاب او با عنوان معرفة الناقلين، كه تنها گزيده اى از آن توسط شيخ طوسى باقى مانده (با عنوان اختيار معرفة الرجال)، گرچه در علم رجال و شناخت راويان حديث است، ولى بخش بزرگى از آن مشتمل
1.براى شرح احوال او نك : طوسى، رجال، ص ۵۰۴ ؛ همو، الفهرست، ص ۱۴۹؛ نجاشى، ص ۳۷۹؛ براى او نيز نك: مدخل ابن جحام در دائرة المعارف بزرگ اسلامى، به قلم حسن انصارى. هارون بن موسى التلعكبرى، راوى كلينى از او در سال ۳۲۸ ق / ۹۴۰م حديث شنيده است.
2.اين كتاب مجموعه احاديثى بوده كه نشان مى داده است چه آياتى از قرآن بنا بر عقيده اماميه در مورد امامان نازل شده است.
3.به ويژه اين كه وى نيز در بغداد بوده و از شمارى از مشايخ كلينى روايت حديث مى كرده است.
