مجموعه اى است فراگير مسائل اصول و فروع و در بر گيرنده مسائل اخلاقى، اجتماعى، معيشتى، فرهنگى و... مجموعه احاديث كافى را عالم بزرگوار، مصحّح و محقق امين و دقيق متون اسلامى جناب آقاى على اكبر غفارى با دقت شمرده اند، و طرق مختلفى را كه شيخ كلينى رحمه الله براى برخى از احاديث نقل كرده اند جداگانه به حساب آورده اند، كه بر روى هم به 15176 حديث رسيده است. ۱
كافى از ديرباز مورد توجه و مراجعه عالمان بوده و مستندى ارجمند و كارآمد براى شناخت معارف اسلامى شناخته شده است.
درباره كافى، چگونگى تدوين و حدّ و حدود اعتبار روايات آن از ديرباز محدثان و محققان سخن بسيار گفته اند كه از در نگريستن به آن بررسى ها و ديدگاه ها به روشنى مى توان دريافت كه الكافى از معتمدترين و ارجمندترين و استوارترين مجموعه هاى حديثى است. ۲
اكنون پژوهشى گسترده و سودمند را در پيش روى داريم كه مؤلف در لابه لاى صفحات به بررسى، تحليل و گزارش زندگانى، آثار و مآثر محدث جليل القدر محمد بن يعقوب كلينى پرداخته و درباره بخش «فروع» كافى به تفصيل بحث كرده است. وى كتاب را در دو باب، شش فصل و يك مقدمه سامان داده است:
باب اول عهده دار بحث از وضع فرهنگى، سياسى و فكرى رى و بغداد است و نيز زندگانى شيخ كلينى در آن دو ديار. اين باب در سه فصل تدوين يافته كه فصول سه گانه آن داراى مباحثى است. در فصل اول و در ضمن چهار مبحث از حيات فكرى در رى، و جريان هاى عمده فكرى در آن ديار، زمينه ها و عوامل رشد و گسترش انديشه در رى، وضع سياسى و حكومتى آن سخن گفته است (23 45) آن گاه به حيات فكرى و سياسى در بغداد پرداخته و از دانش هاى رايج در آن عصر بحث كرده و چگونگى
1.مقدمه ترجمه و شرح اصول كافى، ص ۹.
2.ر.ك: رجال النجاشى، ص ۲۷۷؛ الفهرست، للشيخ الطوسى؛ رجال بحر العلوم، ج ۳، ص ۳۳۰؛ لؤلؤة البحرين، ص ۳۹۴؛ بحوث فى علم الرجال، ص ۱۷۶؛ دراسات عن الحديث والمحدثين، ص ۱۶۱ به بعد؛ كليات فى علم الرجال، ص ۳۵۱؛ دليل القضاء الشرعى، ج ۳، ص ۱۲۵ و نيز بنگريد به كتاب مورد گفتگو، ص ۱۵۳ به بعد... .
