بررسی سبک شناسانه دلالت‌های آوایی و نحوی زیارت نامه اربعین

نشریه : پژوهشنامه معارف حسینی

نویسنده : پديدآورنده : محمود شهبازی
پديدآورنده : فاطمه ورمرزیادی

سال دوم / شماره پیاپی 8 / صفحه 117-144

چکیده :

زیارت‌ امام حسین(ع) در روز اربعین یکی از علامات مومن معرفی شده است. در خصوص این مناسبت از امام صادق(ع) زیارت‌نامه‌ی اربعین نقل شده‌است که در آن اوصاف و خصایل امام حسین(ع)، مقام و جایگاه ایشان، وصف دشمنان حضرت و اوصاف اهل بیت(ع) را ذکر کرده‌اند. تحلیل موضوعات زیارت‌نامه‌ی اربعین براساس دانش سبک‌شناسی، در دو لایه‌ی آوایی و نحوی نشان می‌دهد که امام صادق (ع) در سطح آوایی با تکرار کلمات خاص، قرار دادن صامت‌های هم آوا کنار یکدیگر ،تکرار مصوت‌ها، کاربرد سجع در کلام خود علاوه بر اینکه معنای مورد نظر خویش را انتقال می‌دهند، به موسیقی داخلی و بیرونی متناسب با معنای کلام در هر موضوع توجه کرده‌اند تا اثر بخشی کلام در مخاطبان دوچندان شود. ایشان در لایه‌ی نحوی جملات اسمیه را برای بیان ثبوت اوصاف امام حسین(ع) و جملات فعلیه با افعال مضارع ذکر کرده تا پویایی و حیات معنای جملات را بیان کنند، از جملات کوتاه برای ذکر احساس و عاطفه و از جملات طولانی برای بیانی آرام بهره برده‌اند. این امور در برخی زیارت‌نامه‌ها تکرار می‌شوند؛ از این رو، علاوه بر اینکه دیدگاه و احساس گوینده‌ی زیارت‌نامه یعنی امام صادق(ع)، بیان می‌شود، به طور غیر مستقیم برخی از موضوعات زیارت‌نامه‌های دیگر تحلیل شده‌اند.

کلیدواژه‌های مقاله :زیارت‌نامه‌ی اربعین؛ لایه‌ی آوایی؛ لایه‌ی نحویی