نقد و بررسی رابطه میان غلو و جعل در کتاب «الموضوعات فی آلاثار و الاخبار»

نشریه : فصل نامه علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : محمد رضا عزتی فردویی
پديدآورنده : صمد اسمی قیه باشی

چکیده :

غلو، به عنوان جریان انحرافی در دین، باعث آسیب‌هایی از جمله دین‌گریزی شده است. آقای معروف حسنی در مقابل روایات غلوآمیز موضع گرفته و به بررسی این روایات پرداخته و با توجه به این که بسیاری از روایات را به دلیل غلوآمیز بودن، جعلی دانسته است، بررسی ارتباط میان غلو و جعل از دیدگاه ایشان، ضروری می‌نماید. ایشان در برخورد با احادیث غلوآمیز، در برخی موارد بر خلاف مبنای نقد حدیث خود عمل کرده و اتهام به غلو را برابر با جعل دانسته است. بنا بر این، در باره معیار ارزیابی ایشان از روایات غلوآمیز وجعلی دانستن آن‌ها چند اشکال اساسی وجود دارد: خلط میان عدم حجیت با جعل، بررسی حدیث با تاریخ نامعتبر، تتبع ناقص در شرح حال راویان متهم به غلو، حکم به جعل تفاسیر باطنی صحیح، اهمیت ندادن به سنت رد علم به معصومان و عدم احتمال تصحیف ، تحریف و وضع جزئی به جای وضع کامل روایت.