واکاوی نص‌گرایی در اندیشه علامه محمد باقر مجلسی

نشریه : فصل نامه علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : سید علی دلبری

سال 1396 / شماره پیاپی / صفحه 3-19

چکیده :

از مسائل مهمی که در تاریخ تفکر اسلامی در باره دین‌شناسی مطرح بوده، این است که با چه روشی می‌توان صحت و سقم گزاره‌های دینی را ارزیابی کرد؟ اندیشوران مسلمان به این پرسش پاسخ‌های متعددی داده‌اند که بیشتر پاسخ‌ها ذیل دو عنوان کلی عقل‌گرایی و نص‌گرایی (نقل‌گرایی) جای می‌گیرد. ذیل هر یک از دو عنوان عقل‌گرایی و نص‌گرایی دیدگاه‌های گوناگونی وجود دارد. یکی از دیدگاه‌هایی که ذیل نص‌گرایی پدید آمده، نص‌گرایی بر اساس عقل فطری است. بر اساس این دیدگاه، عقل فطری در کشف معارف دینی از اعتبار تام برخوردار است و در مقابل، عقل‌گرایی فلسفی در دین هیچ ارزشی ندارد. علامه مجلسی از کسانی است که این دیدگاه را با ذکر ادله‌ای پذیرفته است. در این نوشتار به روش توصیفی _ تحلیلی، پس از تبیین دیدگاه یاد شده، ادله و مبانی علامه ارزیابی شده و معلوم گردیده است که برخی از دلیل‌های ایشان قابل دفاع نیست.

کلیدواژه‌های مقاله :روش کشف آموزه‌های دینی؛ نص‌گرایی؛ عقل‌‌گرایی؛ علامه مجلسی