ساز و کارهای اجتماعی پیامبر صلی الله علیه و آله در ایجاد تحول فرهنگی در مدینه

نشریه : سخن تاریخ

نویسنده : پديدآورنده : فاطمه جان‌احمدی
پديدآورنده : علی درزی

چکیده :

این پژوهش به بررسی ساز و کارهای اجتماعی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در ایجاد تحولات فرهنگی در مدینه می‌پردازد. وضع قوانین جدید مطابق با آموزه‌های قرآنی،برنامه‌ریزی اجتماعی سازگاربا ارزش‌های اسلامی و تولید هنجارهای جدید و ترسیم نقش‌های اجتماعی مطابق با فرهنگ نوخاسته اسلامی، تأسیس نهادهای جدید با کارکردهای فرهنگی و تعریف نمادهای منزلتی، جذب اقلیت‌های دینی و تغییر روابط میان گروه‌های اجتماعی قومی و نژادی،همه ازسازوکارهای اجتماعی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای تحول فرهنگی است. با این وصف مطالعه برنامه و ساز و کارهای اجتماعی پیامبر صلی الله علیه و آله در تحولات و تغییرات فرهنگی مدینه، بسیار ضروری به نظر می‌رسد؛ چنان‌که این سازوکارها به عنوان الگوهای رفتاری درفراخنای تاریخ اسلام، دست‌مایه‌ای گران‌قدر برای تحولات فرهنگی دولت‌های اسلامی خواهند بود و قابلیت اجرا و حصول نتیجه را در همه ادوار خواهند داشت. فعالیت‌ها و اقدامات پرشماری چون اجرای امور عبادی، امور فرهنگی و آداب و مناسک ویژه، تعاملات اجتماعی و البته محل سکونت نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله درمسجد، موجب شده است تا کارکردهای چند منظوره مسجد هرگز از چشم تیزبین پژوهشگران دور نباشد. حقوق انسانی در فرهنگ نبوی یکی از اقدامات اجتماعی پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله که می‌توانست آثار شگرف فرهنگی در جامعه بر جای گذارد،اصلاح یا وضع قوانین اجتماعی بود. خداوند به پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله دستور داد تا در پاسخ ایشان بگوید: احکامی که در شریعت اسلام به نفع زنان و به ضرر مردان تشریع شده، احکامی است الهی و خود پیامبر صلی الله علیه و آله در تشریع آنها هیچ گونه دخالتی نداشته و نه تنها در تشریع این احکام، بلکه درتشریع هیچ حکم دیگری از جمله تشریع احکام مربوط به زنان بی‌سرپرست دخالتی ندارد.