منصور بن سَلَمة بن زَبرِقان بن شريك نَمِرى، از طايفه بنى نَمِر بن قاسط (شاخه اى ازنزار)، گفتار او در عربىِ اصيل، شهره است و به خوبى شعر مى سرود. وى در ظاهر، از نزديكان هارون الرشيد و در باطن، از شيفتگان اهل بيت: بود. هنگامى كه هارون الرشيد، قصيده لاميّه او را شنيد، سخت خشمگين شد و به يكى از فرماندهان خود، فرمان داد كه زبانش را ببُرَد. هنگامى كه آن فرمانده به باب الرقّه رسيد، جنازه نَمرى را ديد كه بر روى شانه مردى خارج مى شود. پس باز گشت و موضوع را به هارون گزارش كرد. بدين ترتيب، نَمِرى از شكنجه هارون، نجات يافت. وفات او به سال ۱۹۰ يا ۱۹۳ هجرى بود. قبر او را نبش كردند.
شعر او در رثای سید الشهدا(ع):
یک) مقتل الحسين(ع) للخوارزمي : لِمَنصورِ بنِ سَلَمَةَ بنِ الزِّبرِقانِ النَّمِرِيِّ مِن قَصيدَةٍ جَيِّدَةٍ [يَرثي بِها الإِمامَ الحُسَينَ(ع) ] :
مَتى يَشفيكَ دَمعُكَ مِن هُمولِ ويَبرُدُ ما بِقَلبِكَ مِن غَليلِ
وقَد شَرَقَت رِماحُ بَني زِيادٍ بِرَيٍّ مِن دِماءِ بَنِي الرَّسولِ
فُؤادَكَ وَالسُّلُوَّ فَإِنَّ قَلبي لَيَأبى أن يَعودَ إلى ذُهولِ
فَيا طولَ الأَسى مِن بَعدِ قَومٍ اُديرَ عَلَيهِمُ كَأسُ الاُفولِ
تَعاوَرُهُم أسِنَّةُ آلِ حَربٍ وأَسيافٌ قَليلاتُ الفُلولِ ...
اُريقَ دَمُ الحُسَينِ ولَم يُراعوا وفِي الأَحياءِ أمواتُ العُقولِ
فَدَت نَفسي جَبينَكَ مِن جَبينٍ جَرى دَمُهُ عَلَى الخَدِّ الأَسيلِ
أيَخلو قَلبُ ذي وَرَعٍ ودينٍ مِنَ الأَحزانِ وَالأَلَمِ الطَّويلِ
وأَوصالُ الحُسَينِ بِبَطنِ قاعٍ مَلاعِبُ للدَّبورِ ولِلقَبولِ
بِتُربَةِ كَربَلاءَ لَهُ دِيارٌ نِيامُ الأَهلِ دارِسَةُ الطُّلولِ
تَحِيّاتٌ ومَغفِرَةٌ ورَوحٌ عَلى تِلكَ المَحِلَّةِ والحُلولِ
قَتيلٌ ما قَتيلُ بَني زِيادٍ ألا بِأَبي ونَفسِيَ مِن قَتيلِ
بَرِئنا يارَسولَ اللّهِ مِمَّن أصابَكَ بِالأَذِيَّةِ وَالذُّحولِ [1]
مقتل الحسين(ع) ، خوارزمى : منصور بن سَلَمة بن زَبرِقان نَمِرى ، در قصيده اى زيبا [حسين(ع) را] چنين ستوده است:
كِى اين اشك ريختن تو ، مايه آرامشِ تو خواهد شد و سوز جانكاه قلبت را به سردى تبديل خواهد كرد؟
نيزه هاى بنى زياد ، از بس كه خون آشاميدند از خون خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله ، گلوگير شدند.
قلب تو و آرامش؟! همانا قلب من از بازگشت به غفلت ، خوددارى مى كند.
چه دراز خواهد بود اندوه و غم، پس از فقدانِ جمعى كه جام مرگ ، در ميانشان ، گردانده شده است!
نيزه هاى آل حرب (بنى اميّه) ، زخمشان مى زند و نيز شمشيرهايى كه به ندرت ، كُند مى شوند ...
خون حسين(ع) ، ريخته شد و هرگز رعايت نمى كنند كه در ميان زندگان ، عقل هاى مُرده مى زيَند.
جانم فداى پيشانى رخشانت باد؛ پيشانى اى كه خونِ آن بر چهره زيباىِ پر مُهر ، جارى شد !
آيا قلب كسى كه خداترس و پروامند است از اندوه ها و دردِ مدام ، لَختى مى آرامد
در حالى كه اعضاى بدن حسين(ع) در دل دشتى افتاده و بازيچه وزش بادها و نسيم هاست؟!
خاك كربلا ، خانه هايى دارد كه اهلِ آن ، در آن ، آرام آرميده اند .
درودها و غفران و رحمت بر آن سرا و ساكنانش باد!
كُشته، چه كُشته اى كه خاندان زياد ، او را كُشته اند ! هلا! پدرم و جانم فداى آن كشته باد!
اى پيامبر خدا! از هر كه با آزار و كينه ورزى به تو آسيب رسانيد، بيزارى مى جوييم.
دو) مقتل الحسين(ع) للخوارزمي : ولِمَنصورِ بنِ سَلَمَةَ ـ هذا ـ مِن قَصيدَةٍ جَيِّدَةٍ جِدّا :
نَفسي فِداءُ الحُسَينِ يَومَ غَدا إلَى المَنايا غُدُوَّ لا قافِل
ذلِكَ يَومٌ أنى بِكَلكَلِهِ عَلى سَنامِ الإِسلامِ وَالكاهِل
مَظلومَةٌ وَالنَّبِيُّ والِدُها تُديرُ أرجاءَ مُقلَةِ حافِل
ألا مَساعيرُ يَغضَبونَ لَها بِسَلَّةِ البيضِ وَالقَنَا الذَّابِل
كَم مَيِّتٍ مِنهُم بِغُصَّتِهِ مُغتَرِبَ القَبرِ [2] بِالعَرا نازِل
ما أنتَجَت حَولَهُ قَرابَتُهُ عِندَ مُقاساةِ يَومِهِ النّازِل [3]
مقتل الحسين(ع) ، خوارزمى : نيز منصور بن سَلَمه ، در ضمن قصيده اى بسيار زيبا ، اين ابيات را سروده است:
جانم فداى حسين ، آن روز كه دل به مرگ زد كسى كه در عمل به كام مرگ رفت ، نه با گفتار!
آن روز، روزى بود كه [مى خواستند] به تمامى بر سر و شانه اسلام ، پا بنهند [و آن را نابود سازند].
[فاطمه] بانوى ستم ديده اى كه پيامبر صلى الله عليه و آله ، پدر اوست با چشمانى اشكبار [در پىِ فرزندش حسين] چشم در كاسه ديده مى گردانَد.
آيا ياوران خون گرمى نيستند كه براى او به خشم آيند و شمشيرهاى بَرّاق و نيزه هاى باريك را به كار برند؟!
چه بسيارند مُردگانى كه با غم و اندوه او ، مُرده اند و در مرقدى غريب و دوردست ، در بيابان ، به خاك سپرده شده اند.
خويشاوندانش ، در آن روز كه اين مصيبت ها بر وى نازل شدند، گرداگردش نبودند.
[1] مقتل الحسين(ع) للخوارزمي : ج 2 ص 147 ؛ بحار الأنوار : ج 45 ص 289 وفيه «لبعض الشيعة» ، الدرّ النضيد : ص 259 نحوه وفيه «لمنصور النمري من النمر بن قاسط وكان في زمن الرشيد وهو من شعراء الشيعة» وراجع : مختصر أخبار شعراء الشيعة : ص 85 .
[2] في المصدر : «مقترب القمر» ، والتصويب من أمالي الشجري .
[3] مقتل الحسين(ع) للخوارزمي : ج 2 ص 148 ؛ الأمالي للشجري : ج 1 ص 162 ، الحدائق الوردية : ج 1 ص 232 كلاهما و فيهما سبعة عشر بيتا ، وراجع: اُسد الغابة : ج 2 ص 29.
