سند، از ناحيه افرادى دچار ضعف هستند. در اين جا به بررسى اين افراد مى پردازيم.
1 . معلّى بن محمّد
بحث در باره اين فرد، در سند حديث اوّل مطرح شد .
2 . محمّد بن اورمة
نجاشى در مورد وى مى گويد :
محمّد بن اورمة (ابو جعفر القمى) ؛ ذكره القميّون وغمزوا عليه ورموه بالغلو ...
وحكى جماعة من شيوخ القمّيين عن ابن الوليد انّه قال محمّد بن اورمة طعن عليه بالغلو وكل ما كان فى كتبه ممّا وجد فى كتب الحسين بن سعيد وغيره فقل به وما تفرد به فلا تعتمده.
وقال بعض أصحابنا: انّه رأى توقيعا من أبى الحسن الثالث عليه السلام الى أهل قم، فى معنى محمّد بن أورمة و برائته ممّا قذف به، وكتبه صحاح إلّا كتابا ينسب إليه: ترجمته تفسير الباطن فإنّه مختلط. ۱
شيخ طوسى در كتاب الفهرست درباره وى مى گويد :
محمّد بن اورمة له كتب مثل كتب الحسين بن سعيد وفي رواياته تخليط أخبرنا بجميعها إلّا ما كان فيها تخليط أو غلو ابن ابى جيّد عن ابن الوليد عن الحسين بن الحسن بن أبان عنه ، وقال ابو جعفر بن بابويه محمّد بن اورمة طعن عليه بالغلو فكلّما كان فى كتبه ممّا يوجد فى كتب الحسين بن سعيد وغيره فإنّه متعمد عليه و يفتى به و كلّما تفرّد به لم يجز العمل عليه ولا يعتمد. ۲
از اين دو عبارت، نتيجه مى گيريم كه قدما در نقل نكردن احاديثى از وى كه به گونه اى داراى خلط و يا غلوّند، تعمّد داشته اند. پس اين كه مرحوم آية اللّه خوئى فرموده : «ما كان من رواياته ليس فيه تخليط أو غلو»، ۳ نظر به رواياتى از وى است كه
1.رجال النجاشى، ج ۲، ص ۲۱۱، ش ۸۹۲.
2.الفهرست ، طوسى، ص ۲۲۰، ش ۶۲۰ .
3.معجم رجال الحديث ، ج ۱۵، ص ۱۱۸ .
