13
گزيده غررالحكم و دررالكلم

از آن جا كه وى در گردآورى اين سخنان، تنها به جنبه هاى بلاغى و زيباشناسى نظر داشته ، اسناد روايات را حذف كرده و براى آسان ياب شدن سخنان ، آنها را براساس حروف الفبا تنظيم كرده است .

جايگاه كتاب

آمدى، نه نخستين كسى است كه مشام جان خويش را از گلستان سخنان امام على عليه السلامعطرآگين ساخته، و نه آخرين آنها ؛ بلكه پيشينه گردآورى حِكَم علوى به دهه هاى نخستين تاريخ اسلام باز مى گردد ، ۱ امّا حُسن گزينش و ترتيب سخنان امير مؤمنان توسّط آمدى ، از ديرباز، سبب شهرت اين اثر و اقبال به آن بوده است .
علاّمه مجلسى ، ضمن آن كه اين كتاب را در شمار مصادر بحارالأنوار آورده است ، درباره آن مى گويد : «كتابى است مشهور و متداول» . ۲ همچنين صاحب مستدرك الوسائل ، ضمن برشمردن دلايل شيعى بودن مؤلّف آن ، مى گويد :
كسى كه در اين كتاب شريف تأمّل كند و از احاديث كتب عالمان شيعى آگاه باشد ، در مى يابد كه آمِدى، احاديث آن را از كتب حديثى شيعه گرد آورده است . ۳

1.براى آگاهى بيشتر ، ر . ك : تدوين سخنان حكيمانه امير مؤمنان عليه السلام ، ج ۳ ، ص ۱۲۴۱ ـ ۱۲۹۵ ؛ آينه پژوهش ، ش ۵۵ - ۵۶ (فروردين ـ تير ۱۳۷۸) ، ص ۴۹ - ۷۳ : «گردآورندگان سخنان على عليه السلام از آغاز تا غرر الحكم» ، محمّدعلى مهدوى راد .

2.بحارالأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۶ .

3.خاتمة مستدرك الوسائل ، ج ۳ ، ص ۹۳ .


گزيده غررالحكم و دررالكلم
12

آثـار

يكى از زواياى تاريك حيات آمدى، شمار آثار و تأليفات اوست . جز غررالحكم ، از ديگر آثار او از كتاب جواهر الكلام فى الحكم و الأحكام نام برده شده است . ۱

ويژگيهاى كتاب

غررالحكم و دررالكم، در بردارنده 11050 ۲ سخن از سخنان كوتاه خداوندگار سخن ، آموزگار بلاغت ، امير مؤمنان ، على بن ابى طالب عليه السلاماست . آهنگ كلّى اين سخنان، با بيان نصيحت و اندرز و تشويق به اكتساب فضايل اخلاقى و اجتناب از فرو افتادن در رذايل اخلاقى است .
آمدى در مقدّمه اين اثر، انگيزه خود را از آفرينش اين مجموعه گران سنگ ، اندكْ شمار بودن كلمات گزينش شده در كتاب مئة كلمة مى داند . وى از جاحظ انتقاد مى كند كه : گوهرشناسى چون او را نمى سزيد از اقيانوس گوهرخيز سخنان آموزگار سخنورى، به اندكى از بسيار، بسنده كند . ۳ او پس از مشاهده اين كاستى در كار جاحظ ، خود آستين همّت بالا مى زند و اين اثر سترگ را پديد مى آورد .

1.الذريعة ، ج ۵ ، ص ۲۷۸ ؛ رياض العلماء ، ج ۳ ، ص ۲۸۴ .

2.بر اساس شماره گذارى چاپ دانشگاه تهران ، به تصحيح محدّث ارموى .

3.ابوعثمان ، عمرو بن بحر كنانى بصرى ، معروف به جاحظ ، اديب پرآوازه قرن سوم هجرى و مؤلّف آثارى همچون الحيوان ، البيان و التبيين و مئة كلمة . وى كتاب اخير را با گردآورى صد سخن از سخنان امير مؤمنان عليه السلام فراهم آورد .

  • نام منبع :
    گزيده غررالحكم و دررالكلم
    سایر پدیدآورندگان :
    ربانی، هادی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 106568
صفحه از 129
پرینت  ارسال به