مُخرِج

واژه شناسى «مُخرِج»

صفت «مُخرج (بيرون آورنده) » ، اسم فاعل از «أخْرَجَ ، يُخْرِجُ»، و از ريشه «خرج» ( نقيض «دخل» ) است پس ، خروج ، نقيض دخول است، و مُخرِج ، كسى است كه چيزى را از چيزى بيرون مى آورد.

مُخرِج ، در قرآن و حديث

در قرآن كريم ، برگرفته ها از مادّه «خرج» ، ۵۲ بار به خدا نسبت داده شده اند و صفت «مُخرِج» ، سه بار در اين آيات به كار رفته است:  «وَ اللَّهُ مُخْرِجٌ مَّا كُنتُمْ تَكْتُمُونَ؛ و خدا ، آنچه را پنهان مى داشتيد ، بيرون آورنده است »  ،  «إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ مَّاتَحْذَرُونَ ؛ خدا ، آنچه را كه از آن مى پرهيزيد ، بيرون آورنده است »  ، و  «وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَىِّ ؛ بيرون آورنده مرده از زنده است »  .

 در قرآن و احاديث، بيرون آوردن چيزى از چيزى ، به گونه هاى مختلف به خدا نسبت داده شده است. در يك تقسيم ، مى توان اين گونه ها را به دو قسمِ : بيرون آوردن مادّى (تكوينى) و بيرون آوردن معنوى (تشريعى) تقسيم كرد.

 از قسم نخست ، مى توان به آيه كريم:  «بيرون آورنده مرده از زنده است»  و حديث: «مُخرج الموجود من العدم؛ بيرون آورنده هستى از نيستى است» ، و از قسم دوم ، مى توان به آيه كريم :  «اوست آن كه بر بنده خود ، آيات روشنى فرو مى فرستد تا شما را از تاريكى ها به روشنايى در آورد»  ، اشاره كرد. نوع اخير ، مشروط به خواست بنده و پرهيزگارى اوست.