امام رضا(ع) و تشویق به حدیث آموزی

پرسش :

امام رضا(ع) چگونه به حدیث آموزی تشویق می کرد؟



پاسخ :

امام رضا(ع) در جهت ترویج حدیث، شیعیان را به فراگیری و آموزش حدیث برمی انگیخت. شاید نقل روایت مشهور نبوی «مَنْ حَفِظَ عَلَى أُمَّتِی أَرْبَعِینَ حَدِیثاً ینْتَفِعُونَ بِهَا بَعَثَهُ اللَّهُ یوْمَ الْقِیامَةِ فَقِیهاً عَالِماً؛ هرکس از امت من که چهل حدیثی را حفظ کند که مردم از آن احادیث استفاده کنند، خداوند او را روز قیامت فقیه و دانشمند مبعوث خواهد كرد» توسط امام رضا(ع) با همین هدف صورت گرفته باشد.

با توجه به گسترش كلاسهای حدیثی اهل سنت و گروههای كلامی منحرف در این دوران، امام رضا(ع) شیعه را به دقت در اخذ حدیث توصیه می كرد كه مبادا آنان روایات نبوی را از قصه پردازانِ راوی نمای عامه و یا متكلمان دور از مكتب اهل بیت برگیرند؛ چه اینكه آنان سفهاء هستند. امام به شاگرد بسیار ملازمش، اباصلت هروی می فرمود: خدا رحمت کند کسی را که امر ما اهل بیت را زنده نگه دارد. اباصلت كه خود علاقه مند به زنده نگه داشتن امر ولایت است، از چگونگی این مهم پرسش می كند و از امام اینگونه می شنود: یتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ یعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا؛ [کسی که می خواهد امر ما را زنده نگه دارد شایسته است که] علوم ما را بیاموزد و سپس آن را به مردم بیاموزاند. چراکه مردم اگر با زیبایی های کلام ما آشنا شوند، از ما پیروی می کنند.

این سخن گرانمایه برای تشویق شیعه به حدیث آموزی از اهل بیت بسیار تابناک است؛ به ویژه آنكه در ادامه، امام به اباصلت می گوید كه علم را باید از علما اخذ كرد و در تعریف علما می فرماید: آنان همان خاندان پیامبر خدایند.

البته امام نیز به تبعیت از اجداد بزرگوارشان فهم حدیث را بر نقل آن ترجیح می دهند و می خواهند شیعیان و راویان شیعی، بیشتر عالمان باشند تا ناقلان. از این رو در جلسه ای برای اباصلت و دیگران به حدیثی نبوی استناد می كنند كه: از دانشمندان باشید نه از راویان، اگر حدیثى را از روى فقه و بصیرت و دانایى درک كنید و معانى آن را دریابید، بهتر است از اینكه هزار حدیث  را بدون درک معانى آن روایت کنید.[۱]


[۱]. معاني الاخبار ۱۸۰، عیون اخبار الرضا(ع)ج۲ ص۳۷، اخبار اصبهان ج۱ ص۱۳۸.



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت