عبادت شبانه روزی امام رضا(ع)

پرسش :

عبادت شبانه روزی امام رضا(ع)



پاسخ :

رجاء بن  ابى  ضحّاک، از طرف مأمون مأمور بود تا علىّ بن موسى(ع) را از مدینه به خراسان بیاورد. او گزارش طولانی را برای مأمون بیان داشته است. خلاصه ای از این گزارش چنین است:

مأمون سفارش نمود كه من شخصاً مراقب و مواظب او باشم و مرا امر كرد كه از راه بصره و اهواز و فارس حركت دهم نه راه قم، و شبانه روز هم از او جدا نشوم و محافظ او باشم تا وى را بر مأمون وارد كنم، و من پیوسته با او بودم و جدا نمى شدم از مدینه تا مرو، و به خدا قسم احدى را ندیدم كه از او متّقى تر نسبت به خداى تعالى باشد، و یا از او بیشتر یاد خدا باشد و ذكر خدا گوید، در تمامى اوقاتش، و یا خداترس و پارساتر از او باشد، و چون سپیده مى دمید نماز به جاى آورده، در سجده گاه خود مى نشست و مشغول گفتن  سبحان اللَّه و الحمد للَّه، و لا اله الّا اللَّه ، و تكبیر و صلوات بود تا آفتاب بدمد، سپس به سجده مى رفت و در سجده بود تا آفتاب بالا آید، آنگاه برمی خاست و به مردم مى پرداخت، و آنان را حدیث می كرد و موعظه و پند می داد تا نزدیک زوال ظهر سپس تجدید وضو كرده، به محلّ نماز خویش باز می گشت، و چون زوال ظهر می شد شش ركعت نماز به جاى مى آورد (یعنى سه نماز دو ركعتى)، و در ركعت اوّل پس از حمد، قُلْ یا أَیهَا الْكافِرُونَ  را قرائت می كرد، و در ركعت دوم پس از حمد قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را، و در چهار ركعت دیگر حمد و قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را و در هر دو ركعت سلام مى داد، و در ركعت دوم هر كدام هم پس از قرائت و پیش از ركوع قنوت می خواند، آنگاه اذان می گفت و دو ركعت دیگر نماز به جاى مى آورد، سپس اقامه مى گفت، و نماز ظهرش را به جاى مى آورد، و چون سلام نماز را مى داد تسبیحات اربعه  (سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اكبر) را آن قدر كه خدا می خواست ادا می كرد، بعد به سجده می رفت و سجده شكر به جاى مى آورد و در آن حال یک صد بار «شكرا للَّه» می گفت، و چون سر خود را از سجده شكر برمی داشت از جا بر می خاست و شش ركعت دیگر نماز به جاى مى آورد، در هر ركعت پس از حمد، قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را می خواند و سر هر دو ركعت سلام مى داد و در ركعت دوم هر نماز پس از قرائت و پیش از ركوع قنوت مى خواند، و چون تمام می شد اذان می گفت و دو ركعت دیگر نافله به جاى مى آورد و در ركعت دوم قنوت مى خواند، و پس از سلام برخاسته، به نماز عصر شروع می كرد، و چون سلام نماز را مى داد در همان جا مى نشست و تسبیحات چهارگانۀ قبل را مى گفت تا آنجا كه خدا خواسته باشد، آنگاه به سجده می رفت و یک صد بار ذكر «حمدا للَّه» می گفت، و چون آفتاب غروب می كرد، باز تجدید وضو می كرد و سه ركعت نماز مغرب به جاى مى آورد با یک اذان و یک اقامه و قنوت در ركعت دوم قبل از رفتن به ركوع و بعد از تمام شدن قرائت سوره، و چون سلام نماز را مى داد در همان جا مى نشست و تسبیحات مذكور قبل را به جاى مى آورد، و بعد به سجده شكر می رفت، و بعد سر برمی داشت ولى با كسى تكلّم نمى كرد تا اینكه چهار ركعت نافلۀ مغرب را به جاى مى آورد، هر دو ركعت به یک سلام با قنوت در ركعت دوم هر كدام پس از قرائت و پیش از ركوع. و در ركعت اوّل پس از حمد، جحد را می خواند و در ركعت دوم پس از حمد توحید را و در ركعات بعد پس از حمد توحید را می خواند و سلام می داد و به تعقیبات می پرداخت تا آنجا كه خدا دوست داشت، آنگاه به افطار مى پرداخت، و استراحت می فرمود تا ثلثى از شب بگذرد، بعد برمی خاست و نماز عشا را شروع می كرد و چهار ركعت به جاى مى آورد، و در ركعت دوم پس از قرائت و پیش از ركوع قنوت مى خواند، و چون سلام مى داد در مصلّاى خویش  باقى مانده، مشغول گفتن به تسبیحات مذكوره كه قبلاً گفته شد مى نشست، و پس از این تعقیبات به سجده شكر می رفت، آنگاه سر برداشته، به بستر خواب می رفت و چون ثلث آخر شب مى شد از خواب برخاست برای نماز شب.[۱]


[۱]. عيون اخبار الرضا(ع): ج۲ ص۱۸۰ ح۵، ترجمه مستفید و غفاری.



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت