بن‌مايه هاى غيبت امام عصر عجّل الله تعالي فرجه الشريف در روايات

مهدى غلامعلى ^۱

چكيده

مسأله امكان غيبت امام عصر عجّل الله تعالي فرجه الشريف و پيشگويى اين غيبت توسط ديگر حجج الهى از جمله شبهاتى است كه در عصر حاضر، از جانب مخالفان مطرح شده است.آنان با زير سؤال بردن صحت اسناد روايات غيبت، بر طبق مبانى شيعيان، مسأله غيبت امام دوازدهم را ساخته انديشه عالمان شيعى و محدثانى چون نعمانى و شيخ مفيد مى دانند.
براى پاسخ‌گويى به اين‌گونه شبهات، روايات معصومان مورد پژوهش قرار گرفت و روشن شد كه صدور روايات صحيح در مسأله غيبت از سده اول تا سوم به گونه هاى مختلف نشانگر پيشگويى هاى معصومان است. البته در قرن اول، روايات معدودى به صورت اجمالى براى افراد ويژه اى بيان شده كه نشان از اسرار بودن آن دارد، ولى در قرن دوم گسترش يافته كه نشانگر شيوع اين روايات است.
با بررسى اسناد روايات غيبت، مى توان، به ضرس قاطع، به پيشگويى غيبت، سال‌ها پيش از وقوع آن اطمينان داشت و روايات صحيح آن را براى قائم آل محمد عجّل الله تعالي فرجه الشريف اثبات كرده اند.

كليدواژه‌ها: امام مهدى عجّل الله تعالي فرجه الشريف، قائم، غيبت، غيبت امام عصر، شبهات غيبت، مهدويت، غيبت‌نگارى.

درآمد

انديشه هاى كلامى شيعه، ريشه در بنيادهاى استوار اسلامى دارد. بن مايه ها و ريشه هاى ابعاد مختلف اين انديشه در ميراث كهن و آموزه هاى قرآن و سنت قابل بازيابى، تحليل، استوارسازى و گزارش است.
روشن است كه در ميراث كلامى شيعه بحث هاى غيبت، رجعت، علم غيب، ولايت (تكوينى و تشريعى) و عصمت از اهمّيت خاصى برخوردارند و از ديرباز، زمينه ساز گفتگوهاى بسيارى شده اند و بحث هاى بسيارى را دامن زده اند.
اين مباحث ـ كه از اختصاصات انديشه شيعى شناخته شده است ـ همواره از جانب مخالفان مورد هجمه و نقد قرار گرفته است. تنازعات فكرى ياد شده، گاه بينِ مذهبى و گاه، درون مذهبى بوده است.