مطالعه کتاب خرید کتاب دانلود کتاب
عنوان کتاب : تحفه الراغب في سیره جماعه من أعیان أهل البیت الأطایب
محل نشر : قم
ناشر : کتابخانه آیت الله نجفی
تاریخ انتشار : 1390ش
زبان : عربی
منبع: افق حوزه
جستجو در Lib.ir

تحفه الراغب في سیره جماعه من أعیان أهل البیت الأطایب

شرح حال برخی بزرگان مدفون در مصر یا کسانی که مزاری مننسب به آنها در مصر است از جمله: امام حسین(ع)، امام زین العابدین(ع) و حضرت زینب(س).

ابو العباس احمد بن احمد بن سلامه قَلیوبی مصری شافعی (م ۱۰۶۹ق) از اهالی روستای قلیوب در شرق مصر است.

برخی از آثار قلمی او عبارتند از: ۱. أوراق لطیفه (تعلیقه بر جامع الصغیر سیوطی)؛ ۲. البدور المنوّره في الأحادیث المشتهره؛ ۳.  تذکره القلیوبی في الطب؛ ۴. تعبیر المنامات؛ ۵. رساله ای در فضائل مکّه؛ ۶. حاشیه بر شرح ایساغوجی در منطق؛ ۷. الفوائد الطبّیه الموافقه لطبّ خیر البریّه؛ ۸. المعراج؛ ۹. الهدایه من الضلاله في معرفه الوقت والقبله من غیر آله؛ ۱۰. تحفه الراغب و ...

نویسنده در کتاب تحفه الراغب شرح حال هفده تن از سادات خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام را - که در مصر مدفون هستند - نوشته است. کتاب را با شرح حالی از امام حسین علیه السلام آغاز کرده، چرا که به قولی سر مبارک امام حسین علیه السلام در این دیار مدفون است.

افرادی که در این کتاب نام برده شده اند سه دسته هستند:

الف) آنانکه قطعاً مدفنشان در مصر است مثل سیده نفیسه؛

ب) آنانکه اختلاف است که مدفنشان در مصر باشد، مثل سر مبارک امام حسین علیه السلام و سیده زینب دختر امیرالمؤمنین علیه السلام؛

ج) آنانکه قطعاً مدفنشان مصر نیست، مثل امام زین العابدین علیه السلام؛ اما مزاری بدانها در مصر منتسب است؛ ابن سلامه با پرداختن به شرح حال این بزرگان، تصریح کرده که چنین انتسابی درباره این افراد صحیح نیست.

امام حسین علیه السلام، سیده زینب دختر امیر المؤمنین علیه السلام، سکینه دختر امام حسین علیه السلام، محمد انور، حسن ازهر، نفیسه نواده امام حسن علیه السلام، امام زین العابدین علیه السلام، زید فرزند امام زین العابدین علیه السلام، ابراهیم بن زید، عائشه دختر امام صادق علیه السلام، قاسم زکی، علی رفاعی، احمد بدوی، عبد الرحیم قناوی و سید ابراهیم دسوقی شخصیتهایی هستند که شرح حالشان در این کتاب آمده است.

گفتنی است که نویسنده به مناسبت به برخی از شخصیتها نیز پرداخته است مثلا در شرح حال علی رفاعی به شرح حال جد او احمد رفاعی پرداخته و کرامات عجیبی از او نقل کرده است.

نیز مصنف از گفتار صوفیان بسیار نقل کرده و چنین می نماید که نویسنده به این گروه تعلق خاطری داشته است.

دیگر اینکه از بعضی کتابها نقل کرده که آن کتابها امروزه در دست نیست از جمله کتاب «الثبت المصان» از عبید الله بن عمر اعرجی که معروف به بحر الأنساب است و کتاب «الرساله الزینیّه» از سیوطی.

خاتمه کتاب درباره مدایح اهل بیت علیهم السلام است.

نویسنده در این بخش اظهار داشته است که «سلف صالح و بزرگان امت به پیغمبر و خاندان او توسل می کردند تا بر گرفتاری هایشان گشایشی پدید آید. بسیاری از مشهورین این امت به نجف اشرف می رفتند و در مقابل قبر امیر المؤمنین علیه السلام می ایستادند و خدا را می خواندند و خواسته شان به اجابت می رسید و حاجتشان بر آورده می گشت».

در ادامه می افزاید:

بزرگان ما اتفاق دارند که شخص در هنگام بروز مشکل و رسیدن غم و اندوه وضویی بسازد و بر پیغمبر صلی الله علیه و آله درود فرستد و دعای امام زین العابدین علیه السلام را برای رفع غم و اندوه و گشایش گرفتاریش بخواند و از خدا بخواهد که غم و گرفتاری را از او بردارد، به اذن خدا گرفتاری هایش زدوده خواهد شد. و اگر مریض باشد خدا را با این دعا بخواند که خدا عافیتش می دهد: « اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا لَمْ أَزَلْ أَتَصَرَّفُ فِيهِ مِنْ سَلَامَه بَدَنِي، وَ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا أَحْدَثْتَ بِي مِنْ عِلَّه فِي جَسَدِي فَمَا أَدْرِي، يَا إِلَهِي، أَيُّ الْحَالَيْنِ أَحَقُّ بِالشُّكْرِ لَكَ، وَ أَيُّ الْوَقْتَيْنِ أَوْلَى بِالْحَمْدِ لَك‏...» (دعای ۱۵صحیفه سجادیه)

سپس به فضیلت و توسل به پنج تن آل عبا علیهم السلام (لي خمسه أطفي بهم...) اشاره کرده، آنگاه ماجرای طواف امام زین العابدین علیه السلام در مراسم حج و شعر فرزدق را نقل کرده، سپس اشعاری را در مدح اهل بیت علیهم السلام را از زبان ابو الحسن بن جبیر، شافعی و کمیت نقل کرده است.

مؤلف ضمن مطالب کتاب به سه مطلب ذیل دو فایده و یک تنبیه اشاره کرده است:

در فایده اول با عنوان مرگ سه رنگ است به ماجرای شهادت امام حسین علیه السلام و قصه کربلا پرداخته، در تنبیه که ذیل شرح حال علی رفاعی آمده به نقد شیخ عبدالوهاب شعرانی نشسته و در فایده دوم سید یحیی، نقیب بصره را ذکر کرده است.

از دوست عزیزم آقای عبد الحسین طالعی که مرا به این کتاب راهنمایی کرد تشکر می کنم.

چاپ تحفه الراغب

  1. چاپ قاهره مصر در سال ۱۳۰۷ق؛
  2. تحقیق سید محمود مرعشی نجفی، کتابخانه بزرگ آیت الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۳۹۰ش / ۱۴۳۳ق. تعلیقات مفید و تذکر اشتباهات نویسنده در برخی مسائل، اشاره به مصادر دیگر روایتهای منقول در کتاب از ویژگیهای این چاپ است.

تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی