اهداء الحقیر معنی حدیث الغدیر

بررسی حدیث غدیر به ویژه کلمه ی «مولی» در این حدیث

یکی از مباحث مربوط به حدیث غدیر، بحث از دلالت کلمه «مولی» بر امامت و ولایت است. برخی از علمای متعصب اهل سنت که چاره ای جز قبول حدیث غدیر نداشته و نتوانسته اند این حقیقت تاریخی را رد و یا تکذیب کنند به تحریف و تغییر معنای حدیث دست یازیده اند. یکی از آن کسان فخر رازی است.

برخی از علما در آثار غدیری خود به بررسی و نقد سخن فخر رازی پرداخته اند. کتاب اهداء الحقیر معنی حدیث الغدیر یکی از کتابهایی است که به طور مستقل سخن فخر رازی را در معنای حدیث غدیر به چالش کشیده و اشتباه وی را نشان داده است.

این کتاب شامل یک مقدمه، نقل سخن فخر رازی و بیان پانزده وجه در پاسخ وی و یک خاتمه است. مؤلف در مقدمه ضمن بیان حدیث غدیر، انگیزه خود را از نگارش کتاب چنین می نویسد:

«در روز غدیر رسول خدا صلی الله علیه وآله، علی بن ابیطالب علیه السلام را به خلافت و امامت منصوب کرد و وجوب اطاعت از او را برای همه امت خویش در حدیث: «من کنت مولاه فعلی مولاه»، که از فریقین متواتر است، تبیین فرمود. چون عید غدیر امسال (سال ۱۳۵۲ق) نزدیک شد، از چند تن از علمای ثقه شنیدم که شیخ محمد صدیق، یکی از علمای عامه و ساکن حمامیان از توابع کردستان (وفقنا الله و إیاه للعمل و الایمان) به دلالت لفظ «مولی» در حدیث فوق اشکال کرده و می گوید «مولی» به معنای «اولی بالنفس» است، و چون این واژه عربی است، ما عجم ها برای فهم معنای آن می بایست به کتابهای لغت مراجعه کنیم.

حرف او را سخن فرد منصف و دور از انکار و عنادی یافتم که امر دین بر آنان مشتبه شده است. پس اگر کسی بتواند به خوبی او را راهنمایی نماید، با ترک جواب و جدال به احسن مرتکب خیانت نمی شود. به همین جهت فکر کردم به منابع لغوی اهل سنت مراجعه کنم...

آن را «اهداء الحقیر معنی حدیث الغدیر» نامیدم و آن را به برادر بزرگوار شیخ محمد صدیق (جعل الله التوفیق لنا و له خیر رفیق) تقدیم کردم که او شایسته و سزاوار پاسخ است. امید دارم که خوانندگان آن را از اول تا آخر بخوانند. این مطلب کوتاه است و وقت زیادی نمی خواهد. به خدا سوگند که هدفی جز اصلاح به قدر توان ندارم، و توفیق تنها از سوی خداوند است. به او توکل می کنم و به او پناه می جویم».

وی در ادامه به نقل سخن فخر رازی پرداخته و اشتباه وی را نشان داده، سپس در ادامه ادله اولویت تبعیت از مذهب امامیه را تبیین کرده است. برخی از استدلال های وی مبتنی بر این احادیث و امور است:

اعتراف عمر بن خطاب به برتری و دانایی امیر المؤمنین علیه السلام، حدیث رایت در خیبر، دلالت اولو الامر بر اهل بیت علیهم السلام، دلالت آیه تطهیر، حدیث ثقلین، حدیث علی مع الحق، استناد به سخن عمر بن خطاب در بازگویی درباره بیعت با ابوبکر، دعای رسول خدا به امیرالمؤمنین علیه السلام.

آیت الله خسروشاهی در پایان کتابش دو موضوع را مورد توجه قرار داده است:

یک، نقل حدیث غدیر به طرق اهل سنت؛ این قسمت به نقل از کتاب غایه المرام است.

دو، ضمن بحث از روایت جعلی درباره فضلیت ابوبکر، با اشاره به خطبه رسول خدا در غدیر، به چگونگی استنادات و استدلالات شیعه امامیه به امامت امیرالمؤمنین علیه السلام و اثبات خلافت آن حضرت اشاره کرده است.

ترجمه اهداء الحقیر

حدیث غدیر و مسأله ولایت، اسماء خواجه زاده، کلبه شروق، ۱۳۹۴، قم.

چاپهای اهداء الحقیر

این کتاب با دو عنوان متفاوت چاپ شده است:

اهداء الحقیر: معنی حدیث الغدیر الی اخیه البارع البصیر، چاپ مطبعه حیدریه، ۱۳۵۳ق، نجف.
معنی حدیث الغدیر، به اهتمام سید هادی خسروشاهی، بوستان کتاب قم؛ این چاپ شامل مقدمه ای در معرفی سید مرتضی خسروشاهی و آثار قلمی وی، و مقاله ای از امام موسی صدر با عنوان «سابقات الغدیر» است.

همچنین رساله کشف الستر والأستار عن وجه زیاره الزوار به ضمیمه این کتاب چاپ شده است. این رساله نیز در بیان استحباب زیارت قبور است و به پادشاه آل سعود نوشته شده است.

تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی