بازيابى متون كهن امامى در آثار شيخ صدوق
محمد كاظم رحمتى
چكيده
بخش اعظمى از متون اوليه و كهن و اماميه كه در قرون دوم و سوم تأليف شده بود ، اينك به صورت مستقل موجود نيست ، اما اين آثار ـ كه نام بيشتر آنها در متون رجالى كهن اماميه بخصوص رجال شيخ طوسى و نجاشى آمده است ـ پايه اى براى تأليف آثار عالمان اماميه در قرون سوم و چهارم و حتى دوره هاى متأخر بوده است. يكى از عالمانى كه بخش اعظمى از ميراث اماميه را در ضمن آثار خود نقل نموده ، محمد بن على بن حسين مشهور به شيخ صدوق (متوفى 381ق) است. نوشتار حاضر ، تأملى از اين زاويه بر آثار شيخ صدوق، خاصه با تكيه بر دو تأليف وى، عيون اخبار الرضا عليه السلام و التوحيد است.
كليد واژه ها: اصل ، كتاب ، محدثان ، تخريج.
محمد بن على بن حسين مشهور به شيخ صدوق ، عالم امامىِ نامدارِ اواخر عصر غيبت صغرى و دهه هاى نخستين غيبت كبرى ، و يكى از چهره هاى ممتاز تاريخ حديث شيعه است. با وجود آن كه آثار متعدد شيخ صدوق به چاپ رسيده ، اما هنوز آن گونه كه شايسته است ، مورد توجه محققان قرار نگرفته است. ۱
يكى از جنبه هاى با اهميت آثار شيخ صدوق ، امكان بازيابى و بازسازى بخش اعظمى
1.براى بحثى مقدماتى از اهميت آثار شيخ صدوق بنگريد به: محمد كاظم رحمتى ، «نكاتى درباره اهميت آثار شيخ صدوق» علوم حديث ، شماره ۳۰ (زمستان ۱۳۸۲) ، ص ۱۹۶ ـ ۲۴۹.
