مطالعه کتاب خرید کتاب دانلود کتاب
عنوان کتاب : الرسالة العلویة
محل نشر : قم
ناشر : دلیل ما
زبان : عربی
منبع: افق حوزه
جستجو در Lib.ir

الرسالة العلویة

کتاب درباره برتری امیرالمؤمنین و ائمه علیهم‌السلام بر دیگر خلایق به جز رسول خدا صلی‌الله علیه وآله است.

التفضیل، تفضیل امیرالمؤمنین علیه‌السلام، تفضیل علی علیه‌السلام علی غیره، الرسالة العلویة في فضل امیرالمؤمنین علیه‌السلام علی سائر البریّة عناوینی هستند که به ابو الفتح محمد بن علی کراجکی (م ۴۴۹ق) در فهارس و کتب تراثی نسبت داده شده‌اند؛ اما ظاهراً همه اینها به یک کتاب اشارت دارند. از آنجایی که عنوان اخیر در مقدمه آمده، محقق کتاب آن را عنوان اصلی کتاب برگزیده است.

کتاب درباره برتری امیرالمؤمنین و ائمه علیهم‌السلام بر دیگر خلایق به جز رسول خدا صلی‌الله علیه وآله است. مؤلف گفته است که آن را برای نقیب طالبیین نگاشته تا اخلاص خود را در دوست داشتن امیرالمؤمنین نشان دهد و اعتقاد دوستان حضرت را تقویت کند.

مؤلف کتابش را با تأکید بر اینکه امیرالمؤمنین علیه‌السلام افضل از همه بشر – گذشتگان و آیندگان- به جز رسول‌الله صلی‌الله علیه وآله است و امامیه بر این مطلب اجماع دارند، آغاز کرده است.

وی بیان می‌کند که فضیلت مورد نظر درباره امیرالمؤمنین علیه‌السلام از دو جهت است:

یکی فضایلی که ایشان خود کسب کرده؛ و دیگر فضایل و اختصاصاتی است که خداوند به ایشان بخشیده است.

مؤلف با نقل آیه مباهله و شأن نزول آن، فضیلت امیرالمؤمنین علیه‌السلام را آغاز می‌کند و سپس در سه بخش کتاب را تدوین می‌کند.

بخش نخست استدلال به روایات است؛ در این بخش روایاتی را نقل می‌کند که مسلمانان بدان اجماع دارند از جمله:

  1. روایت مؤاخات (برادری) که رسول خدا بین صحابه پیمان برادری بست امیرالمؤمنین را به عنوان برادر خود برگزید.
  2. روایت طیر؛ که رسول خدا برای هم غذایی محبوب‌ترین خلق خدا را برگزید. این روایتی است که امیرالمؤمنین در روز شورا به آن احتجاج کرده است.
  3. روایت همانندی با رسول خدا همچون انگشتان مسبحه؛ که رسول خدا صلی‌الله علیه وآله انگشتان را جمع کرد و فرمود: من و علی همچون این دو انگشتیم...
  4. روایت حسنین جوانان اهل بهشتند و پدرشان از آنان برتر است؛
  5. روایت «علی خیر البشر»؛
  6. روایت خلق رسول خدا و امیرالمؤمنین علیهماالسلام از نور واحد؛
  7. روایت رؤیت آدم، اشباح اهل‌بیت علیهم‌السلام را در سردر بهشت؛
  8. امامت مهدی عجل الله تعالی فرجه بر مسیح و دلالت آن بر افضلیت اهل‌بیت علیهم‌السلام بر دیگر خلایق؛
  9. چندین روایت در فضیلت امیرالمؤمنین علیه‌السلام که به سال ۴۱۲ق در مکه از اهل سنت شنیده؛ آنان صد منقبت از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل کرده‌اند که چندین روایت آن در این بخش با ذکر طرق نقل شده است از جمله مقام شفاعت امیرالمؤمنین، شایستگی ازدواج با حضرت زهرا سلام الله علیها و ... ؛
  10. روایتی که دلالت دارد خدا خودش قبض روح رسول‌الله و امیرالمؤمنین علیه‌السلام را می‌نماید؛
  11. روایتی که می‌گوید رسول خدا به امیرالمؤمنین فرمود خانه من خانه توست پس برای داخل شدن نیاز به اذن نداری و سپس سفارش‌هایی به آن حضرت فرمود و ...
  12. روایت تشبیه که اهل سنت نقل کرده‌اند؛

در پایان این بخش می‌گوید که هر متتبعی می‌داند که برای آن حضرت فضائلی است که به شماره نمی‌آید و ...

بخش دوم با نگاهی به عملکرد حضرت علیه‌السلام و روایاتی درباره فضایل آن حضرت بیان شده است. مؤلف بیان می‌کند که اسلام برترین دین و عمل به آن برترین اعمال است؛ سپس در این راستا برخی از فضایل حضرت را نقل کرده است از جمله جانفشانی های حضرت در گسترش اسلام، ماجرای لیلة ا لمبیت، جانفشانی و ایستادگی حضرت در جنگ احد، حدیث رایت، و نیز روایاتی که دلالت دارند هیچ‌کس در عمل به اسلام و معارف الهی قابل مقایسه با امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیست.

همچنین روایاتی از رسول خدا که بیان داشته است فضایل امیرالمؤمنین به شماره نمی‌آید و ...

نویسنده در پایان این بخش، نامه سید مرتضی علم الهدی را به خودش نقل می‌کند که در آن بیان داشته، یکی دیگر از دلایل افضلیت حضرت علیه‌السلام، اجماع است.

بخش پایانی کتاب پاسخ به شبهه و جواب از اعتراضی است که گفته‌اند امیرالمؤمنین نبی نیست، پس چگونه می‌تواند افضل از انبیاء باشد.

مؤلف با در نظر گرفتن دیدگاه سؤال‌کننده که معتزلی باشد یا شیعی و ... جواب درخور و قابل قبول هر گروه می‌دهد و افضلیت امیرالمؤمنین علیه‌السلام بر انبیاء را به اثبات می‌رساند.

از ویژگی کتاب این است که مؤلف طرق خویش را در نقل احادیث ذکر کرده، و گاهی به تاریخ اخذ حدیث از شیخ خود اشاره می‌کند از جمله به شنیدن صد روایت در منقبت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در مکه از اهل سنت در حضور ابوالحسن محمّد بن أحمد بن شاذان به سال ۴۱۲ق.

دیگر اینکه مؤلف تلاش کرده بیشتر، از علمای اهل سنت روایات را نقل کند.

چاپ‌های الرسالة العلویة

  1. تحقیق زنده یاد استاد جلال الدین محدث ارموی، اسلامیه، سال ۱۳۷۰ق، تهران؛
  2. تحقیق سید عبدالعزیز کریمی، دلیل ما، ۱۴۲۷ق / ۱۳۸۵ش، قم. این چاپ شامل مقدمه مفصل، پاورقی‌های مناسب و فهارس فنی است و بر اساس دو نسخه خطی (کتابخانه آیت‌الله گلپایگانی کتابت ۱۰۵۷، و نسخه عکسی احیاء التراث اسلامی کتابت ۱۰۲۶) و یک نسخه چاپی (چاپ زنده یاد استاد محدث ارموی) تحقیق شده است.

تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی