نگاهي كوتاه به حديث شريف عرض دين حضرت عبدالعظيم حسني (ع) - صفحه 106

جمله دوم مى گويد: الله تبارك و تعالى در وجوب وجود و در خدا بودن يكتاست و شريكى ندارد، اما جمله اول يعنى كلمه طيبه لا إله إلاّ الله به بيان توحيد عبادى اختصاص دارد نه به بيان توحيد ذاتى. و معلوم است كه مسئله توحيد عبادى بسيار مهم تر است، زيرا كفار قريش توحيد ذاتى را قبول داشتند، هم خداوند را مى شناختند و هم شريكى براى او در وجوب وجود و در مستجمع جميع صفات كمال بودن و در خالق و مدبر جهان بودن قائل نبودند، اما مشكل اصلى كفار قريش، شرك در عبادت بود كه توحيد در عبادت نداشتند، عبادتى را كه حق مخصوص خداى متعال است، براى بت ها مى آوردند. دعوا و نزاع و جنگ بين رسول خدا صلى الله عليه و آله با كفار قريش بر سر توحيد ذاتى نبود، بلكه مسئله و نزاع بر سر توحيد عبادى بود؛ همچنان كه اختلاف مسلمانان با مسيحيان يا اديان شرقى هند هم اكنون بر مسئله توحيد عبادى است. مسيحيان شرك در عبادت دارند نه در توحيد ذاتى، پس مرز و تمايز بين اسلام و ساير اديان در مسئله توحيد عبادى است. هيچ كس و هيچ بت پرستى، بت را خالق خود يا خالق آسمان و زمين نمى داند، از هر بت پرستى سؤال شود خالق آسمان ها و زمين كيست، چاره اى جز آن ندارد كه خداى متعال را معرفى كند، اما متأسفانه با اينكه خداوند را خالق مى دانند ولى او را عبادت نمى كنند. همه انبياى الهى عليهم السلام آمدند تا به مردم بگويند: «أن اعبدوا الله» و عبادتى كه خاص خداوند است، حق خداوند را به غير او ندهيد كه اين ظلمى بس بزرگ است. معناى كلمه طيبه نيز كه اولين شعار اسلام است، اين است كه: «معبودى جز خداوند متعال وجود ندارد». ۱

1.در علم اصول فقه برخى از بزرگان فرموده اند: لاء نفى جنس در كلمه طيبه احتياج به خبر دارد و خبر آن يا كلمه «ممكن» است يا كلمه «موجود» و در هر دو صورت مشكل پيش مى آيد. تصور نگارنده آن است كه «لاء نفى جنس» در اين كلمه طيبه، تامه است و احتياج به خبر ندارد.

صفحه از 128