مفهوم و جايگاه حرم در فرهنگ اسلامي

نشریه : فصلنامه فرهنگ رضوی

نویسنده : پديدآورنده : شکرالله خاکرند

چکیده :

”حرم“ در فرهنگ اسلامي مکان يا زماني مقدس است و بسياري از امور مباح در شرایط ديگر در آن (حرم)ممنوع و حرام است. مفهوم و حکمت اين محدوديتها که در آداب و احکام مربوط به حرم وضع شده، در چهارچوب انسان شناسي و هستي شناسي ديني قابل درک است. حرم ارائه دهنده الگويي از جامعه آرماني است که در آن انسان مُحرم با تمرين در اين شرايط و محيط امن به عنوان بارزترین مختصه حرم، زندگاني خود را به سبک زندگي مطلوب اسلامي نزديک تر ميکند. تجلي اين حريم داري در جان انسان مُحرم است که ميتواند وي را در فضایي قدسي به عينيت مفهوم حرم برساند. در این مقاله سعی شده است با تبیین ويژگي انسان به عنوان موجودي دو بعدي در اديان الهي، فلسفه محدوديتها بر بعد زميني و حيواني برای آزاد کردن بعد ملکوتي و آسماني و نقش حرم در تعالي معنوي انسان مورد توجه قرار گیرد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی است و محقق در پی پاسخ به این سوال اصلی است که مفهوم حرم در فرهنگ اسالمی چیست؟ و فلسفه اتصاف برخی مکانها و زمانها و خاندانها و... به این مفهوم در فرهنگ و تمدن سازی دینی چه بوده است؟ آن چه به عنوان نتیجه میتوان به آن اشاره کرد این است که حرم نمونهاي از آرمان شهر اسالمي ثمره و محل رويش انسان است که ميتوان آن را بهشتي زميني ناميد. مختصات بهشت و بهشتيان نقطه متعالي حرم و اهل حرم در آرمان شهر اسلامي است. انسان کامل و خاندانها و خانههاي مقدس که شاخص ترين آنها اهل بيت پيامبرند(ع)، محور حرم هستند.