ابن أبي حاتم و تفسير او

محمد رضا سبحانى نيا

چکيده:

ابن أبي حاتم رازي، از معروف‌ترين مفسّران اهل سنّت است. تفسير او نيز از مشهورترين تفاسير روايي قرآن مجيد به شمار مي‌رود که بر اساس روايات مقبول اهل سنّت سامان يافته است.
قدمت نويسنده، نزديکي به عصر صحابه و تابعيان، سبک دقيق نگارشي، دقّت‌هاي رجالي در انتخاب احاديث و نظم و اتقان مباحث، از ويژگي‌هاي تفسير اوست.
با توجه به آن‌که اين کتاب تا حدود قرن دهم به طور کامل موجود بوده است، و در چهار قرن اخير از بين رفته است، مجموع آن در چاپ‌هاي امروزين با استفاده از روايات به کار رفته در تفاسير سيوطي و ابن کثير، باز‌سازي شده است. در اين نوشتار، سعي شده است ميزان اعتبار نسخه‌هاي جديد آن مورد بررسي و تحليل قرار گيرد.

کليد واژه‌ها: ابن أبي حاتم رازي، تفسير القرآن العظيم، تفاسير روايي، سيوطي، ابن کثير.

بخش اول: مؤلّف

الف ) زندگى نامه

أبو محمّد عبدالرحمن بن محمّد بن ادريس تميمى حنظلى رازى، معروف به ابن أبي حاتم رازى، مفسّر، متکلّم، فقيه و محدّث مشهور اسلامى است. خانواده او اصالتاً اصفهانى بوده و سپس به رى مهاجرت کرده اند. در سال 240 قمرى در رى زاده شد و در سال 327 در همان شهر درگذشت و همان‌جا مدفون گشت (دايرة المعارف بزرگ اسلامى: ج 2 ص 637).