رقیب صفت خداوند

واژه شناسى «رقيب»

صفت «رقيب» (نگاهبان / مراقب)»، به معناى فاعل و از مادّه «رقب» است كه بر گماشته شدن براى نگهدارىِ چيزى دلالت دارد. پس رقيب، به معناى «نگهبان» است.

ابن اثير گفته است : يكى از نام هاى خداى متعال، «رقيب» است ؛ يعنى نگهبانى كه چيزى از او پنهان نمى ماند.

رقيب، در قرآن و حديث

در قرآن كريم، نام «رقيب»، سه بار به خداى متعال نسبت داده شده است و برخى از آيات و احاديث، خداى والا را چنين وصف كرده اند كه او نگاهبان همه موجودات و از جمله، انسان است، مانند گفتار خداى سبحان :  «و خدا بر هر چيزى نگاهبان است»  .

ولى از برخى احاديث بر مى آيد كه رقيب بودن خدا، براى كسى جارى است كه از خداى سبحان، خواستار نگهدارى باشد، مانند : «اى كسى كه بر هر كه از او حفظ بخواهد، نگهبان است».

بنا بر اين، نگاهبانىِ خداوند متعال، دوگونه است : يكى نگاهبانىِ عام كه شامل همه موجودات مى شود، و ديگرى نگاهبانى خاص كه عنايتى ويژه است و تنها مؤمنان و كسانى را فرا مى گيرد كه از خدا، يارى و نگهدارى بخواهند.