حلیم

واژه شناسى «حليم»

صفت «حليم (بردبار)» ، برگرفته از مادّه «حلم» است و حلم، در لغت ، داراى معانى مختلف است كه عبارت اند از : ترك شتاب ، درنگ ورزيدن، روى برگرداندن و پوشاندن .

حليم ، در قرآن و حديث

در قرآن كريم ، صفت «حليم» ، در كنار صفت «غفور»، شش مرتبه و با صفت «عليم» ، سه بار و نيز يك بار با صفت «غنى» و يك بار با صفت «شَكور» آمده است.

آيات و روايات، اين معنا را مى رسانند كه حلم خداوند سبحان، غالبا درباره گناه بندگان به كار برده مى شود. از همين جا به دست مى آوريم كه اساسا معناى لغوى «حلم» خداوند، چشم پوشى كردن از گناه بندگان است و اين كه خداوند، در كيفر گناهكاران، شتاب نمى كند . بلكه صبر مى كند و به آنها فرصت مى دهد تا توبه كنند و جبران نمايند .

كاربرد اين صفت در قرآن كريم ، در مورد برخورد خداوند متعال با كسانى كه از او نافرمانى كرده اند ، با عنايت به مفهوم لغوى آن، به معناى شتاب نكردن خدا در كيفر گنهكاران و مهلت دادن به آنها براى توبه و بازگشت از گناه است و از آن جا كه عجله كردن در كيفر گنهكار ، با آن كه ممكن است توبه كند ، اقدامى عالمانه نيست ، قرآن ، صفت بردبارى خداوند را در كنار علم او قرار داده است و در احاديث ، «حليم» بودن خداوند با اين توصيف كه خداوند ، كار جاهلانه نمى كند و نسبت به كيفر گنهكاران عجله نمى نمايد ، مورد تأكيد قرار گرفته است .