ام سلمه و اهل بیت(ع)

پرسش :

براساس برخی روایت ها آیا ام سلمه جزء اهل بیت در آیه تطهیر به حساب نمی آید؟



پاسخ :

روایاتی وجود دارند که پیامبر(ص) امّ سلمه را در شمول آیۀ «اهل بیت» وارد ساخت. برای نمونه، روایتی به سند صحیح از امّ سلمه نقل شده که گفته است:

به پیامبر(ص) گفتم: من از اهل بیت هستم؟ پیامبر(ص) فرمود: «بلى إن شاء اللّه تعالى».

و در نقلی دیگر آمده است که: وی به پیامبر(ص) فرمود: آیا من از اهل تو نیستم؟ پیامبر فرمود: چرا.[۱]

با وجود روایات متواتر و قطعی ای که بر این دلالت دارند که پیامبر(ص) امّ سلمه را داخل در «اهل بیت اصطلاحی» نفرمود؛ بلکه به او به خیر بشارت داد، این گونه روایات، قابل قبول نیستند. افزون بر این، اگر امّ سلمه نیز از اهل بیت اصطلاحی بود، چرا از ابتدا پیامبر(ص) او را نیز داخل کسا ننمود، بلکه در پاسخ سؤال وی ـ که خود نشان می دهد پیامبر(ص) در عمل، وی را اهل بیت ندانسته ـ، او را نیز ملحق به آنان نموده؟ حتی بر فرض صحّت و صدور این روایات، چه بسا امّ سلمه سوال خود را تکرار کرده باشد. بر این اساس، معنای تصدیق پیامبر(ص) در این باره، آن است که امّ سلمه از «اهل بیت»، به معنای لغوی آن است و نه معنای اصطلاحی مورد نظر در آیۀ تطهیر.


[۱]. ر. ک: تفسیر الآلوسی: ج۱۱ ص۱۹۶. عن اُمّ سلمة قالت: ... فَلَمّا أُنزلت: (إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجْسَ أَهْلَ ٱلْبَيْتِ) قُلتُ: و أنا معکم یا رَسولَ الله؟ قالَ: و أنتِ مَعَنا (المعجم الکبیر: ج۲۳ ص۳۵۷). عن اُمّ سَلَمَة ... قالت: فقلتُ: یا رَسول اللهِ! أما أنا مِن أهلِ البَیت؟ قالَ: بَلَى إن شاءَ اللهُ تَعالى (السنن الکبری: ج۲ ص۱۵۰). برای دیدن روایات بیشتر، ر. ک: شواهد التنزیل: ج۲ ص۹۴ ح ۷۱۹ و ص۱۱۰ ح ۷۴۱.



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت