برکات شناخت اهل بیت علیهم السلام

شناخت اهل بیت پیامبر علیهم السلام از نگاه قرآن، برکات فراوانى براى زندگى فردى، اجتماعى، سیاسى، دنیوى و اخروى جامعۀ اسلامى دارد؛[۱]امّا مهم ترین و ارزنده ترین برکت آن را در دو عنوان مى توان خلاصه کرد:

الف ـ وحدت کلمۀ امّت اسلامى

مسلمانان جهان از آغاز تا کنون، متأسّفانه همواره از نداشتن وحدت و همبستگى، ضربه های جبران ناپذیرى خورده اند که تاریخ شاهد صدق آن است. امروز نیز شرایط سیاسى و اجتماعى حاکم بر جهان اسلام و توطئه هاى پیچیدۀ سردمداران استکبار جهانى بر ضد امّت اسلامى و اسلام، ضرورت وحدت کلمۀ مسلمانان را دو چندان کرده و نگاه همۀ اندیشمندان متعهّد و خیرخواهان جهان اسلام را به این موضوع، معطوف داشته است.

در همۀ اعصار و به ویژه عصر کنونی، «مودّت اهل بیت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله»، بهترین پیام آور دوستى امّت اسلامى و موجب وحدت کلمۀ آنهاست، چنان که در زیارت نامۀ آن بزرگواران مى خوانیم:

بِمُوالاتِکُم تَمَّتِ الکلِمَةُ، وَ عَظُمَتِ النِّعمَةُ، وَ ائتَلَفَتِ الفُرقَةُ.[۲]

با دوستى شما، کلمه [دین الهی] کامل شد و نعمت، عظمت یافت و اختلاف امّت، به ائتلاف و وحدت کلمه تبدیل شد.

از آنجا که دوستى، فرمایشی و دستورى نیست، وجوب محبّت اهل بیت علیهم السلام، به معناى وجوب شناخت آنهاست؛ زیرا هر چند افراد بشر خوبى و خوبان را به فطرت دوست دارند، ولى تا شناخت خوبى و خوبان صورت نپذیرد، موضوع «دوستى» تحقّق نمی یابد. از سوی دیگر، اهل بیت علیهم السلام آن قدر خوبى و زیبایى دارند که کسى نمى تواند زیبایى هاى جذّاب آنان را ببیند و به آنها علاقه مند نشود؛[۳]لیکن این معرّفى و شناخت، نیازمند سند معتبر است و قرآن کریم، بهترین سند براى شناخت صحیح اهل بیت علیهم السلام است؛ چرا که مدرکى است که همۀ فرقه های اسلامى بر آن اتفاق نظر دارند.

بر این پایه، در این نوشتار، تلاش خواهیم کرد تا با تکیه بر آیات قرآن، «اهل بیت علیهم السلام» را به امّت اسلامى معرّفى کرده و بدین سان، همۀ مسلمانان زنده دل و متعهّد را حول محور مطمئن خاندان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله گرد آوریم و از این راه، فرا روى آنان عرصه اى فراخ و پُرظرفیت براى جامعۀ بزرگ اسلامى در جهت وحدت کلمه، بگشاییم.

ب ـ شناخت اسلام ناب

حدیث متواتر ثقلین، اهل بیت علیهم السلام را همتای همیشگی قرآن کریم معرّفی می کند. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در این حدیث شریف تأکید دارد که تمسّک به قرآن و عترت در کنار هم، مانع از گمراهی امّت اسلامی پس از وی خواهد شد. نخستین پیام روشن این حدیث که بر وجوب تمسّک مسلمانان به اهل بیت علیهم السلام دلالت دارد، مرجعیت علمی و دینی آنان است.

آیۀ وراثت کتاب[۴]نیز ـ که در ادامه بررسی می شود ـ، به روشنی، اهل بیت علیهم السلام را وارثان دانش قرآن و میراث دار علم نبوی معرّفی کرده. و مرجعیت علمی پس از پیامبر صلی الله علیه و آله را به آنان اختصاص می دهد.

افزون بر این، سنّت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله تا نیمۀ اوّل قرن سوم هجرى، عمدتاً از سوی اهل بیت او علیهم السلام انتشار و تداوم یافته و همۀ سخنان آنان که به ما رسیده اند، در واقع، روایت از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله هستند، چنان که امام صادق علیه السلام مى فرماید:

حَدیثی حَدیثُ أبی، وَ حَدیثُ أبی حَدیثُ جَدّی، وَ حَدیثُ جَدّی حَدیثُ الحُسَینِ، وَ حَدیثُ الحُسَینِ حَدیثُ الحَسَنِ، وَ حَدیثُ الحَسَنِ حَدیثُ أمیرِ المُؤمِنینَ، وَ حَدیثُ أمیرِ المُؤمِنینَ حَدیثُ رَسولِ اللّهِ، وَ حَدیثُ رَسولِ اللّهِ  قَولُ اللّهِ عز و جل؛[۵]

حدیث من، حدیث پدرم است و حدیث پدرم، حدیثِ جدّم است و حدیثِ جدّم، حدیث حسین است و حدیث حسین، حدیث حسن است و حدیث حسن، حدیث امیر مؤمنان است و حدیث امیر مؤمنان، حدیث رسول خداست و حدیث رسول خداوند، حدیث خداى عز و جل است.

بنا بر این، یکى دیگر از برکات مهم و سرنوشت ساز شناخت اهل بیت علیهم السلام آشنایى با حقایق وحى و اسلام اصیل است.