برخی زنان که همسر امام حسین(ع) شمرده شده اند

پرسش :

آیا زنانی هستند که همسر امام حسین(ع) شمرده شده اند اما مدرک قابل اعتماد نداشته باشند؟



پاسخ :

در برخی منابع تاریخی، از زنانی به عنوان همسر امام حسین علیه السلام یاد شده که نمی توان سندی معتبر بر آن، اقامه کرد. این افراد ، عبارت اند از:

۱ . عاتکه دختر زید بن عمرو بن نُفَیل

در الأغانی و معجم البلدان، از عاتکه به عنوان همسر امام حسین علیه السلام یاد شده و شعری نیز از زبان او در رثای امام علیه السلام ، نقل شده است .[۱]

بجز این دو منبع، هیچ سند تاریخی دیگری بر تأیید این نسبت ، یافت نشد؛ بلکه دیگر منابع ، عاتکه را به ترتیب ، همسر عبد اللّه بن ابی بکر، عمر بن خطّاب و زبیر بن عوام، معرّفی کرده اند[۲]و شوهر دیگری نیز برایش معرّفی نکرده اند . برخی مصادر هم پس از اینها ، امام حسن علیه السلام را به عنوان آخرین شوهرش برشمرده اند .[۳]این شعر نیز در منابع دیگر، به رباب دختر امری ء القیس ، منسوب است.[۴]

۲ . عایشه دختر خلیفة بن عبد اللّه جُعفی

تاریخ الطبری و یک منبع دیگر، عایشه را همسر امام حسین علیه السلام معرّفی کرده اند؛[۵]لیکن سایر منابع، عایشه دختر خلیفه خَثعَمی را همسر امام حسن علیه السلام می دانند.[۶]از این رو ، احتمال تصحیف در نام امام علیه السلام و نیز اشتباه در نام عایشه بسیار است.

۳ . حفصه دختر عبد الرحمن بن ابی بکر

برخی منابع تاریخی ، حفصه را همسر امام حسین علیه السلام دانسته اند؛[۷]ولی برخی دیگر ، او را همسر امام حسن علیه السلام می دانند. برخی نیز وی را همسر هر دو امام دانسته اند[۸]و از آن جا که منابعی که همسران امام حسین علیه السلام را یک جا آورده اند، از حفصه یاد نکرده اند، همسری وی با امام حسن علیه السلام می تواند به صواب، نزدیک تر باشد .

۴ . دختر ابو مسعود انصاری

ابن حبیب در کتاب المحَبَّر، دختر ابو مسعود انصاری را همسر امام حسین علیه السلام شمرده،[۹]در حالی که خودِ او در جای دیگر و نیز دیگر منابع ، وی را همسر امام حسن علیه السلام معرّفی کرده اند.[۱۰]

۵ . عایشه دختر عثمان

ابن شهرآشوب ، عایشه دختر عثمان را همسر امام حسین علیه السلام معرّفی می کند[۱۱]؛ ولی این نسبت ، اشتباه است؛ زیرا کسی نگفته است که امام حسین علیه السلام ، داماد عثمان بوده است؛ بلکه تنها گفته اند که امام حسن علیه السلام ، دختر عثمان را از وی ، خواستگاری کرد .[۱۲]


[۱]الأغانى : ج ۱۸ ص ۶۸ ، معجم البلدان : ج ۴ ص ۴۴۵ ، . نيز ، ر . ك : همين دانشنامه : ج۱ ص ۲۸۳ (رَباب) و ص ۲۹۳ ح ۱۷۳ .

[۲]تاريخ الطبرى : ج ۴ ص ۱۹۹ ، الطبقات الكبرى : ج ۳ ص ۱۱۲ ، أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۵۵ ، المحبّر : ص ۴۳۷ ، البداية والنهاية : ج ۸ ص ۲۳ .

[۳]الاستيعاب : ج ۴ ص ۴۳۴ ، الوافى بالوفيات : ج ۱۶ ص ۳۱۹ .

[۴]ر. ك: ص ۲۹۳ ح ۱۷۳.

[۵]تاريخ الطبرى : ج ۶ ص ۵۲ ، نسب معد : ج ۱ ص ۳۰۶ .

[۶]سنن الدارقطنى : ج ۴ ص ۳۰ ش ۸۲ ، السنن الكبرى : ج ۷ ص ۵۵۰ ش ۱۴۹۷۱ ،المعجم الكبير : ج ۳ ص ۹۱ .

[۷]الطبقات الكبرى : ج ۸ ص ۴۶۹ ، المحبّر : ص ۴۴۸ ، تاريخ دمشق : ج ۶۰ ص ۲۹۱ .

[۸]ر . ك : الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابه) : ج ۱ ص ۳۰۵ ش ۲۶۳ و أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۲۷۴ و تاريخ دمشق : ج ۶۰ ص ۲۹۱ و تعجيل المنفعة : ص ۴۱۱ و شرح نهج البلاغة، ابن ابى الحديد : ج ۱۶ ص ۱۳ .

[۹]المحبّر : ص ۲۹۰ .

[۱۰]المحبّر : ص ۴۴۷ ، نسب قريش : ص ۴۹ ، الطبقات الكبرى : ج ۵ ص ۳۱۸ ؛ الإرشاد : ج ۲ ص ۲۰ ، تاريخ اليعقوبى : ج ۲ ص ۲۲۸ .

[۱۱]المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۴۰ .

[۱۲]الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) : ج۱ ص۴۱۵ ، الكامل ، مبرّد : ج۳ ص۱۱۳۰ ، تاريخ دمشق : ج۵۷ ص۲۴۶ .



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت