تمايلات غريزى او، مانند: خودخواهى، حرص، طمع و تجملگرايى كمك كند و با رياضت اختيارى، موجب شكوفايى معنوى انسان گردد. از اين رو، همه پيروان قرآن و علاقهمندان به پيشرفت و بالندگى اقتصادى، فرهنگى و اجتماعى ملّت ايران، بايد همه توان خود را به كار گيرند تا حركت مباركى كه با نامگذارى سال جارى آغاز شده، هر چه بيشتر، تقويت شود.
بىترديد، نخستين گام براي تقويت اين حركت و پاسخگويىِ مثبت به اين دعوت سرنوشتساز، آشنايى دقيق با الگوى مصرف از نگاه قرآن و احاديث اسلامى است.
گفتنى است كه در قرآن و احاديث اسلامى، چيزى تحت عنوان الگوى مصرف به طور مستقل، مطرح نشده است؛ امّا با ملاحظه و جمعبندى آيات و رواياتى كه درباره انفاق، نفقه، قصد، اقتصاد، قناعت، تقدير در معيشت، اسراف، تبذير، اتراف و همانند آنها آمده، مىتوان از ديدگاه اسلام در باره الگوى مصرف، آگاهي يافت.
تأمّل در اين آيات و احاديث، نشان مىدهد كه رهنمودهاى اسلام در باره الگوى مصرف، در واقع، همان راهكارهاى عقل و منطق براى توسعه پايدار اقتصادى و ساماندهى زندگى سالم، همراه با رفاه و آسايش جامعه انسانى است.
بدين منظور، بررسى مسائل زير از نگاه قرآن و حديث، ضرورى است:
الف. مبانى اصلاح الگوى مصرف،
ب. الگوى تخصيص درآمد،
ج. بايدهاى الگوى مصرف از امكانات شخصى،
د. نبايدهاى الگوى مصرف از امكانات شخصى و ملّى،
ه . راهكارهاى اصلاح الگوى مصرف از امكانات ملّى،
و. سيره عملى پيشوايان دينى در مصرف.
الف. مبانى اصلاح الگوى مصرف
مبانى اصلاح الگوى مصرف را مىتوان در دو مبنا خلاصه كرد:
1. مباني عقلي
رفاه و توسعه اقتصادى پايدار جامعه، راهى جز اصلاح الگوى مصرف ندارد؛ زيرا اگر الگوى مصرفْ اصلاح نشود، مصرف بىرويه، موجب تباهى منابع سرمايهگذارى و مانع مشاركت همگان در هزينههاى عمومى و بهبود توزيع درآمد مىشود و بدون منابع سرمايهگذارى و مشاركت همگانى، توسعه پايدار، امكانپذير نيست. از اين رو، در روايتى از امام صادق( ددد ميانهروى ـ كه از لوازم اصلاح الگوى مصرف است ـ ، از سپاهيان عقل، و مصرف بىرويه و اسراف، از سپاهيان جهلْ شمرده شده است. 1 ذذذ
همچنين در از امام على( آمده است:
1.. الكافي، ج۱، ص۱۷، ح۱۲.