مطالعه کتاب خرید کتاب دانلود کتاب

عنوان کتاب : حدیث اسلامی، خاستگاه ها و سیر تطوّر

پديدآورنده : هارالد موتسکی
به کوشش : مرتضی کریمی نیا
مترجم : گروه مترجمان

زمان پدیدآورنده:

محل نشر : قم

ناشر : دارالحدیث

نوبت چاپ : دوم

تاریخ انتشار : 1394

تعداد جلد :

تعداد صفحه : 532

شمارگان :

قطع : وزیری

زبان : فارسی

نوع جلد :

رده بندی کنگره :

شابک :

منبع:

جستجو در Lib.ir

حدیث اسلامی، خاستگاه ها و سیر تطوّر

مجموعه هفده مقاله بلند و کوتاه از گرایش ها و دوره های مختلف حدیث پژوهی پژوهشگران غرب است.

شایسته تقدیم در نوزدهمین دو کتاب فصل جمهوری اسلامی، پاییز ۱۳۹۰ ش.

هارالد موتسکی (متولد ۱۹۴۶)، استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه نایمخن (هلند)، از مهم ترین پژوهشگران حوزه حدیث، سیره و مطالعات تفسیری در غرب است که خود در مقدمه بلند این کتاب، تاریخ حدیث پژوهی در غرب را به تفصیل و گاه با رویکردی انتقادی با سیر تحول مسئله ها، روش ها و دستاوردهایش بررسی کرده است. کتاب حاضر، مجموعه هفده مقاله بلند و کوتاه از گرایش ها و دوره های مختلف حدیث پژوهی پژوهشگران غرب است که پیرامون مسائل قدیم و جدید حدیث پژوهی تألیف، و در این اثر به فارسی بازگردانده شده است.

مقدّمه سرويراستار فارسي

حديث پژوهي و تحقيق در باب ادبيات منقول در نخستين سده هاي اسلامي از قديم ترين حوزه هاي اسلام شناسي غربيان طي قرون اخير بوده است. اين امر امروزه يکي از حياتي ترين حوزه هاي پژوهش در ميان ايشان گشته است؛ چنان که هرگونه تحقيق، نظريه پردازي و کاوش در تاريخ، اعتقادات، متون و ديگر وجوه فرهنگي جامعة اسلامي طي سه قرن نخست هجري مستلزم داشتن تصويري روشن و روشمند از سير پيدايش و تطور حديث، و به طور کلي ادبيات منقول اسلامي است. با گذشت زمان، همواره نوع مسئله ها، روش تحقيق و نظريه پردازي اسلام شناسان غربي تطور و گاه پيچيدگي بيشتر يافته است و در کنار آن، هر از چندي، تصحيح و انتشار متني کهن درباب سيره، تفسير، حديث، تاريخ و مانند آن، افق تازه اي براي طرح پرسش يا روشي نو بر ايشان گشوده است.

کتاب حاضر مجموعة ۱۸ مقالة بلند و کوتاه از گرايش ها و دوره هاي مختلف حديث پژوهي غربيان است که حول مسائل قديم و جديد حديث  پژوهي تأليف شده اند. سرويراستار انگليسي که مقدمة بلندي نيز بر کتاب نگاشته است، با اشراف بر تاريخ بلند اين موضوع، مقالات مختلف را انتخاب کرده و احياناً از دو زبان فرانسوي و آلماني به انگليسي برگردانده  است. مجموعة نهايي در سال ۲۰۰۴ ميلادي به زبان انگليسي از سوي انتشارات اَشگيت در انگلستان (در قالب يکي از ۴۸ مجلد موضوعي درباب تاريخ کلاسيک جهان اسلام) به انتشار رسيده است. ديگر مجلدات هر يک به موضوعي در تاريخ، زبان، ادبيات، علوم، معماري، و

فرهنگ جهان اسلام اختصاص يافته و از آن ميان مجلداتي راجع به قرآن، تفسير، کلام، شيعه، ملل و نحل، اصول فقه، فقه، سيرة نبوي، تاريخ اندلس، نحو، و ... انتشار يافته است.

نويسندگان مقالات رويکردهاي مختلف از دوره هاي مختلف حديث پژوهي در غرب را در نوشته هاي خود نشان مي دهند. از اين رو، خوانندة محترم از فرصت ارزيابي مسئله ها و روش هاي متفاوت ايشان برخوردار خواهد بود. هارالد موتسکي سرويراستار متن انگليسي کتاب حاضر در مقدمة بلند خود در آغاز اين کتاب، تاريخ حديث پژوهي در غرب را به تفصيل همراه با سير تحول در مسئله ها، روش ها و دستاوردهايش بررسي کرده و در مقدمة کوتاه خود براي خوانندة فارسي زبان نيز به برخي مسائل کلي در اين باب پرداخته است. از اين رو، متن فارسي از مقدمة تفصيلي ديگر در اين موضوع مستغني است.

کار ترجمه، بازخواني و ويرايش علمي اين اثر از زمستان ۱۳۸۳ آغاز گرديد. ترجمة برخي مقالات گاه از نو صورت پذيرفت و نمونه هايي از مقالات، به صورت کامل يا ملخَّص در مجلة علوم حديث انتشار يافت. در مدت انجام اين پروژة طولاني از همراهي و ياري بسياري از دوستان و همکارانم برخوردار بودم. نخست از يکايک مترجمان ياد و تشکر مي کنم که طي شش سال اخير هريک برگردان مقاله اي را برعهده گرفتند. سيدعلي آقايي، مهرداد عباسي، شادي نفيسي، نصرت نيل ساز، و ليلا هوشنگي علاوه بر ترجمة برخي مقالات بخش هايي ديگر را نيز خواندند و به اصلاح بيشتر آن کمک کردند. از ميان مؤلفان انگليسي مقالات، مايکل کوک، اتان کُلبِرگ و بيش از همه، هارالد موتسکي با مرور ترجمة فارسي مقالة خود نکاتي کلي يا جزيي را يادآور شدند. موتسکي همچنين در پايان کار، به رغم بيماري قلبي اش، مقدمه اي کوتاه براي خوانندة فارسي زبان کتاب نگاشت که متن آلماني و ترجمة فارسي آن در ابتدا و انتهاي اثر حاضر آمده است. جا دارد بار ديگر از دوست ارجمندم سيدعلي آقايي ياد کنم و سپاس بگزارم؛ وي علاوه بر برگردان فارسي مقالة خوتير يُنبُل، در تحرير و ويرايش نهايي دو مقالة ديگر مرا ياري بسيار رسانيد و از ابلاغ هيچ مشورتي در بهبود ديگر ترجمه ها دريغ نورزيد. دوستانم محمد مرادي و

وحيدرضا نوربخش در «واحد ترجمه» پژوهشکده علوم و معارف حديث وابسته به مؤسسة علمي و فرهنگي دارالحديث، در شش سال گذشته در به انجام رسانيدن اين طرح، پيگيري، همراهي و همکاري مستمر داشتند. از تمامي ايشان سپاس مي گزارم و برايشان دعاي خير مي کنم. اميد دارم تلاش نهايي ما رونق بيشتري در مباحثات حديث پژوهي به ارمغان آورد و افق هايي جديد پيش روي محققان حوزه و دانشگاه بگشايد.

آذر ۱۳۸۹

مرتضي کريمي نيا

مقدمه ويراستار انگليسي براي خوانندة فارسي[۱]

کتابي که ترجمة فارسي آن روياروي شماست، نگاهي به مطالعات حديث پژوهانة غيرمسلمانان در قرن بيستم را ارائه مي دهد. مقدمه و ۱۷ مقاله اي که در اين اثر گنجانده شده، نشان مي دهند حديث پژوهي غربيان به چه نوع پرسش هايي توجه داشته، با چه روش هايي در پاسخ به اين پرسش ها تلاش کرده و به کدام نتايج دست يافته است.[۲]

نخست بايد بگويم چرا با انجام ترجمة فارسي اين کتاب از سر شوق موافقت کردم. من خود دلايل متعددي داشتم. عالمان و روشنفکران مسلمان، غالباً بر پژوهش هاي اسلامي غيرمسلمانان يکجا انگ اسلام ستيزي زده اند. مفهوم «مستشرق» بار معنايي بسيار منفي با خود به همراه دارد. اين سوء ظن وجود دارد که اسلام پژوهان غربي ابزاري در دست قدرت هاي اقتصادي و سياسي اند که مي خواهند کشورهاي اسلامي را تحت سيطرة خود درآورند. اما اين تلقي ها در باب پژوهش هاي اسلام شناسانة غربي و پژوهش گرانش منصفانه نيست. سوء تفاهم فوق علل چندي دارد. بسياري از اهل علم و متفکران مسلمان در زبان هاي متعدد اروپايي

توانا نيستند و پژوهشگران غربي نيز مطالعات اسلامي خود را به اين زبان ها منتشر مي کنند. بدگماني همه جانبه درباب اسلام ستيزي بدان جا انجاميده است که آثار بسيار معدودي از تحقيقات غربيان به زبان هاي فارسي، عربي و ديگر زبان هاي اسلامي ترجمه يافته اند. نتيجتاً کشورهاي اسلامي تحقيقات غربيان را به ندرت، يا اساساً به گونه اي سطحي مي شناسند. بنابراين قضاوت هاي منفي متداول در کشورهاي اسلامي نسبت به اسلام پژوهي غربيان عمدتاً پيش داوري هايي است ناشي ازنخواندن اصل آثار يا تعميم يک اثر، و گاه برخاسته از مواضع مذهبي، يا سياسي  ـ ايدئولوژيک.

اينک ترجمة فارسي ۱۸ مقاله در کتاب حاضر ـ که در اصل به سه زبان آلماني، انگليسي، يا فرانسوي تأليف شده اند ـ جامعة دانشگاهي و فرهيختة ايراني را اندکي بيشتر با حديث پژوهي غربيان آشنا مي سازد و قضاوت ايشان در اين باره را شکل خواهد داد. آرزوي قلبي من اين است که در نتيجة اين کار، گفتگويي علمي ميان حديث پژوهان مسلمان و غيرمسلمان شکل گيرد و در آينده حتي بتوانند در پروژه هاي تحقيقاتي مشترک مساهمت ورزند.

حديث پژوهي غربيان تاکنون عمدتاً بر منابع و آثار سُنّي متکي بوده و توجه کمتري به سنت روايت شيعي و نقل آن داشته است. اين امر در مجموعه مقالات کتاب حاضر نيز نيک نمايان است که در آن تنها يک مقاله درباب حديث شيعه گنجانده ايم. حال آيا اين کتاب، به اين دليل، چندان توجهي در ميان خوانندگان فارسي زبان ـ که عمدتاً شيعه امامي اند ـ جلب نخواهد کرد؟ اين داوري عجولانه اي است. دلايل و علايم متعددي هست که نشان مي دهند روايات پيامبر اکرم(ص)، اهل بيت(ص) و صحابة وي در قرون نخست هجري را شيعيان و اهل سنت و جماعت به گونه اي مشابه تلقي و نقل کرده و بعدها در جوامع خود گردآوري، ثبت و کتابت کرده اند. از اين رو مي توان گفت بررسي هاي حديث شناسان غربي درباب خاستگاه و سير تطوّر جوامع حديثي، سؤالات تحقيق، روش هاي پژوهش، و پاسخ هاي ايشانبراي وجوه مختلفي از حديث شيعه نيز بااهميت است.[۳]

در سال هاي اخير، آثار مهم چندي درباب خاستگاه و سير تطور حديث انتشار يافته است. برخي از آنها را در اين مقدمه نام مي برم تا کتابشناسي مذکور در مقدمة کتاب (مقالة حديث پژوهي در غرب) را تکميل و به روز کنم.

Herbert Berg (ed.), Method and Theory in the Study of Islamic Origins (Leiden ۲۰۰۳)

Scott C. Lucas, Constructive Critics, ?ad?th Literature and the Articulation of Sunn? Islam (Leiden ۲۰۰۴)

G.H.A. Juynboll, Encyclopedia of Canonical ?ad?th (Leiden ۲۰۰۷)

Harald Motzki with Nicolet Boekhoff-van der Voort and Sean W. Anthony, Analysing Muslim Traditions. Studies in Legal, Exegetical and Magh?z? ?ad?th (Leiden ۲۰۱۰)

Jonathan A.C. Brown, Hadith. Muhammad’s Legacy in the Medieval and Modern World (Oxford ۲۰۰۹)

که کتاب اخير مشتمل بر فصلي درباب «روايات نبوي در شيعه» است.

در پايان لازم مي دانم از مرتضي کريمي نيا تشکر کنم که انديشة کار را در سر پروراند، و وظيفة دشوار و زمانبر ترجمه را به دوش کشيد تا اين کتاب را به فارسي برگرداند. آرزو دارم اين ترجمة فارسي خوانندگان خاص خود را بيابد.

نايمخِن، مه ۲۰۱۰

هارالد موتسکي