حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد تقی سبحانی نیا معاون فرهنگی و هنری مؤسسه دارالحدیث در پی سفر به ایتالیا، ضمن حضور در غرفه جمهوری اسلامی ایران در این نمایشگاه، از غرفه های ناشران کتابهای کودک کشورهای مختلف بازدید کرد.
مدیرعامل انتشارات دارالحدیث پس از بازدید از نمایشگاه بین المللی کتاب کودک در ایتالیا، در مقاله ای تحت عنوان «برگی از نمایشگاه بین المللی کتاب کودک بولونیا»، که در ادامه مطلب آمده است، بر ضرورت معرفی دستاوردهای فرهنگی و آثار ارزنده در خصوص کتاب کودک تاکید کرده و به مواردی در خصوص تقویت حضور ناشران موفق ایران در این نمایشگاه مهم بین المللی اشاره کرده است.
گفتنی است، نمایشگاه بین المللی کتاب کودک بولونیا در کشور ایتالیا، که از چهارم تا هشتم آوریل (شانزدهم تا بیستم فروردین امسال) برگزار شد، مهم ترین رویداد سالانه در حوزه کتاب کودک است که آخرین دستاوردهای ناشران جهان را به معرض بازدید علاقه مندان و دست اندرکاران این صنعت گذاشت.
اداره تدوین متون معاونت فرهنگی و هنری مؤسسه دارالحدیث، ماکت برخی کتابهای کودک تولید شدۀ خود به زبانهای انگلیسی و فرانسوی را ، جهت رایزینی با ناشران جهان، در این نمایشگاه ارائه کرد.
هوالحی
برگی از نمایشگاه بین المللی کتاب کودک بولونیا
در آموزه های اسلام توجه به کودک و لزوم تربیت او در سن کودکی که از فراگیری و تأثیر پذیری مثال زدنی برخوردا ر است از جایگاه برجسته ای برخوردار است. تأثیر گذاری تربیت نسل نونهال برای سرنوشت یک ملت، طلب میکند به موضوع تربیت کودک و جهت دهی مناسب به او توجه ویژهای شده و برای موفقیت آینده از اکنون برنامه ریزی شود. حقیقتی که در متون روایی ما به روشنی بدان تصریح شده است و برای برخورداری از آینده روشن توأم با بقاء هنجارها و ارزشهای دینی و بومی راه فراری از آن نیست.
به نظر میرسد جهانیان نیز به این مهم پی برده و بر لزوم توجه ویژه به آن واقفاند. برگزاری پنجاه و سه سال نمایشگاه مهم در عرصه کتاب کودک و در ابعاد بین المللی گواه خوبی برای این ادعاست. نمایشگاهی که شهر بولونیا در شمال ایتالیا میزبان آن بوده است. بی شک این نمایشگاه مهمترین اتفاق جهانی در حوزه کتاب کودک به شمار می رود و کشورهای زیادی[۱]در سطح ملی و برخی ناشران بزرگ در آن شرکت می کنند. شرکت کنندگان در این نمایشگاه اهدافی چون معرفی و عرضه آثار، اخذ ایده، استفاده از تجربه دیگر ناشران موفق و نیز بازاریابی آثار خود و انعقاد قرارداد همکاری را دنبال میکنند.
البته حضور در این نمایشگاه و مشاهده وسعت آن از نزدیک و غرفه های متعدد و متنوع و زیبای آن هر بینندهای را به این نتیجه می رساند که باید برای تولید کتاب کودک برنامه ریزی کرد و متصدیان فرهنگی هر کشور را بر آن خواهد داشت تا در این نمایشگاه به ارائه بهترین آثار ناشران کشور خود اهتمام ورزند و یا از شرکت ناشران برتر در حوزه نشر کودک خود حمایت ویژه به عمل آورند.
نمایی از حضور برخی کشورها در نمایشگاه
تعداد زیاد سالنها و بزرگی آن سالن ها در نمایشگاه کتاب بلونیا امکان بازدید تفصیلی از تمام نمایشگاه را از هر بینندهای سلب میکند. شاید در هر روز بتوان چهار یا پنج سالن را بازدید کرد اما آنچه حایز اهمیت است حضور ملّی اغلب کشور ها به همراه غرفه آرایی ویژه و منحصر به فرد است که از میزان بهایی که آن کشور برای حضور در آن نمایشگاه قایل است حکایت میکند[۲]. در این میان انتظار میرود کشورهای بزرگ و البته برخوردار از ایده و اندیشه، نقش پررنگتری در نمایشگاه ایفا نموده و بیشتر به چشم آیند. همچنین آثار متعدد و متنوع و از هر نظر برجسته در این دسته از غرفهها بیشتر مشاهده شود.
البته در بازدید از این نمایشگاه به غرفههای شاخص و مهم برمیخوریم که به کلی متفاوت و متمایز از دیگر غرفه ها هستند. غرفه های کشورهایی چون آلمان، فرانسه، امریکا، هلند، کره جنوبی، تایوان، اندونزی، مالزی و هند از جمله غرفه هایی بود که گوی سبقت را از بالغ بر هفتاد کشور حاضر دیگر ربوده جلوهای ویژه داشتند. ویژگی این غرفه ها را باید در وسعت، زیبایی و غرفه آرایی منحصر به فرد، محصولات متعدد ، محتوای متنوع و حضور کارشناسان توانمند که میتوانستند مخاطبان بسیاری را جذب کرده با آنان مذاکره و تفاهم کنند دانست.[۳]
این غرفه ها غالبا انتظارات هر بینندهای را برآورده میساخت؛ از این رو طالبان کارهای شاخص و ارزنده، معمولا بازدید خود را از این غرفههای مهم آغاز نموده و پس از بازدید از غرفه های مهم در صورت نیاز و برآورده نشدن همه آنچه به دنبالش بودند، به غرفه های کوچکتر و کم محتواتر سر می زدند.
با عنایت به این مختصر، این سؤال مطرح میشود که آیا جمهوری اسلامی ایران در این نمایشگاه حضوری درخور و شایسته داشته است؟ و آیا غرفه های ایرانی دایر در نمایشگاه توانسته است نماینده مناسبی برای کشور عزیز ما، هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی باشد؟
در پاسخ باید اعتراف کرد که جمهوری اسلامی ایران تقریبا همه ساله در این نمایشگاه حضور داشته و گاهی از حضور او تجلیل شده است. اما واقعیت این است که این حضور، شایسه نظام جمهوری اسلامی نبوده و نتوانسته است برازنده نظام مقدس اسلامی بوده و نمایانگر اندیشه آرمانی آن باشد.
به راستی اگر ایران عزیز ما از یک اندیشه ناب برخوردار و در صدد معرفی آن در سرتاسر جهان است و اگر بر این باور است که معارف دین اسلام و مکتب اهل بیت(علیهم السلام) با فطرت بشر سازگار است و در صورت آگاهی بشر از آن معارف، جذب آن خواهند شد[۴]، و اگر ملت ایران انقلاب کرده و پشتوانه انقلابش، فکر و ایدئولوژی بوده است، انتظار این است که برای معرفی اندیشه غنی این مکتب بویژه در خصوص کودک، هر سال نظام مندتر و حساب شدهتر از قبل عمل کند و بهتر از آنچه که تاکنون بوده حضور یابد.
بنابراین جای بسی تأسف است اگر حضور کشورهایی چون تایوان، هلند، کره جنوبی، و حتی فرانسه و آلمان قویتر و رشک برانگیزتر از حضور ایران عزیز باشد. کشورهایی که داعیه دار مذهب و مکتب فکری نیستند و از معارف غنی اهل بیت علیهم السلام محرومند.
بر این اساس لازم است ضمن فراهم آوردن مقدمات و پیش بینی های لازم و نیز از طریق رایزنی با مسئولان برگزاری نمایشگاه، و البته با صرف هزینهای بیشتر، نسبت به در اختیار گرفتن فضایی مناسب برای غرفه اقدام نموده و با طراحی و آراستن غرفه با همراهی برخی از مهمترین و معتبرترین ناشران به ارائه معارف و یافتههای خود در موضوع کودک و نوجوان با قالبها و اشکال روزآمد اقدام شود و با حضوری درخور و شایسته ضمن معرفی آثار ارزنده تولیدی در کشور موجبات رشد و ارتقاء تولید و توزیع کتاب را نیز فراهم آورد.
بنا براین با اتکا به پشتوانه دینی مستحکم، باید با شرکت هدفمند و با برنامه هم در جهت انتقال معارف دینی به آن سوی مرزها و هم فراگیری و روزآمد سازی خود از صاحبان فن و تجربه از آن سوی مرزها در چنین بازار مهمی تلاش و کوشش کرد و اندیشه دینی و تربیتی خود را به بهترین شکل ممکن معرفی کرد. البته روشن است که بهرههای متنوع و حایز اهمیتی از حواشی حضور شایسته در نمایشگاه مزبور متصور است که باید آنها را نیز مغتنم شمرد و در مقایسه با هزینه اندکی که صورت میگیرد دستاورهای ارزشمندی از آن اصطیاد نمود.
نویسنده در پایان علی رغم تقدیر و سپاس فراوان از همه تلاشگران خدوم در جهت برپایی غرفه های ایرانی و حمایت های صورت گرفته برای شرکت در این نمایشگاه، مواردی را در راستای تقویت حضور در سال های آینده به شرح ذیل پیشنهاد می کند:
- نهادِ متکفل حضور و برپایی غرفه جمهوری اسلامی ایران با تعیین وظایفی مشخص برای متصدیان امر برپایی غرفهای در شأن کشور عزیز اسلامیمان اقدام نماید
- پس از پایان نمایشگاه گزارش مبسوطی از انجام آن ارائه و با حضور صاحب نظران، خبرنگاران و منتقدان نسبت به برگزاری کنفرانس خبری اقدام شود و آسیبها مورد شناسایی قرار گرفته برای سال بعد مرتفع گردد.
- تخصیص بودجه ای اندک ( حدود یک تا دو میلیارد تومان) برای شرکت در نمایشگاه و حمایت از ناشران معتبر در این خصوص
- آیین نامه ای برای شرکت مطلوب، هدفمند و نظام‌مند تدوین و به اجرا گذاشته شود.
- از ناشران معتبر و در راستای راه اندازی غرفه دعوت شده آثار شاخصی برای شرکت و عرضه در نمایشگاه تعیین شود .
- دعوت از افرادی شاخص از جمله چند ناشر، نویسنده و تصویرگر برای حضور در نمایشگاه و ارائه مشاوره و نیز مذاکره برای انعقاد قراردادهای همکاری و یا قرارداد خرید و فروش حق رایت کتاب در غرفه جمهوری اسلامی صورت گیرد.
نکته پایانی اینکه، نهاد مسئول برای شرکت در نمایشگاه نباید نگاه انتفاعی داشته و صرفا میبایست نسبت به جاری ساختن اندیشه تعلیم و تربیت کودک از منظر دین و اخلاق اهتمام ورزد و نفع ناشران حاضر در غرفه مرکزی یا ناشرانی که مستقلا از ایران عزیز شرکت کرده اند را نفع خود ببیند و بداند که این بودجه و زحمات متحمل شده ، وظیفهای از طرف نظام مقدس جمهوری اسلامی برای ترویج و توسعه اندیشه ایرانی و دینی بوده است.
والحمد لله
محمد تقی سبحانی نیا/ مدیر عامل انتشارات دارالحدیث
[۲]. در این نماشگاه بیش از هفتاد کشور جهان شرکت کرده و چند هزارغرفه در آن دائر می شود. البته برخی غرفه ها فضایی معادل ده غرفه را به خود اختصاص می دهد.
[۳]. تصاویر ذیل گوشه ای از تلاش این کشورها را به تصویر کشیده است.
[۴]. امام على‌بن‌موسى‌الرّضا (عليه الصّلاة و السّلام) به يكى از ياران خود فرمود: «رحم اللَّه عبدا احيا امرنا»؛ رحمت خدا بر آن كسى كه امر ما را، مطلب ما را زنده كند. اين راوى ميگويد: «فقلت له كيف يحيى امركم»؛ چه جورى ميشود كه امر شما، مطلب شما، موضوع مورد اهتمام شما زنده شود؟ «قال يتعلّم علومنا و يعلّمها النّاس»؛ علوم ما را فرا بگيرند، معارف اهل‌بيت را فرا بگيرند، آن را به مردم، به دلهاى مشتاق، به ذهنهاى جستجوگر منتقل كنند. «فانّ النّاس لو علموا محاسن كلامنا لاتّبعونا (ر.ک. میزان الحکمة، ج ۸، ح ۱۳۷۹۷.)
