وَ الرَّحْمَةُ الْمَوصُولَةُ .
و رحمت پيوسته [ ى الهى ] ...
توضيح واژه ها
الرَّحْمَة : رحمت ، رحم ، دلسوزى .[۱]
الْمَوصُولَة : پيوسته ، متّصل شده .[۲]
شرح
اين عبارت از زيارت نامه ، در كنار دو عبارت پيشين ، بسيار پُرمعناست ؛ زيرا نشان مى دهد كه اهل بيت عليهم السلام ، گواه اعمال مردم در اين دنيا و مددكارِ آنان در آخرت هستند و كاستى هاى مؤمنان را برطرف مى كنند و در نتيجه ، مظهر لطف و مهربانى خدا هستند و پيوسته ، با رأفت خويش ، مردم را مى نوازند .
هدايت مستمر الهى
جمله «وَ الرَّحْمَة المَوصُولة ؛ و رحمت پيوسته» ، بيانگر استمرار هدايت خداوند است ؛ هدايتى كه سراسر ، رحمت و مهربانى است و به شيوه هاى گوناگون و در زمان هاى مختلف ، توسّط پيامبران، امامان و اولياى خدا ، پيوسته و پى در پى ، نازل شده است. فرستادگان خدا، كتاب هاى آسمانى ، و وعده و وعيدها در باره رحمت الهى را براى ما آورده اند و در پايان ، به اهل بيت عليهم السلام سپرده اند كه تا قيامت ، پايدار و باقى بماند .
بر پايه روايتى ، امام على عليه السلام ، پيوستگىِ هدايت پروردگار را چنين توصيف مى فرمايد:
لَم يُخلِ اللّهُ سُبحانَهُ خَلقَهُ مِن نَبِىٍّ مُرسَلٍ أو كِتابٍ مُنزَلٍ أو حُجَّةٍ لازِمَةٍ أو مَحَجَّةٍ قائِمَةٍ .[۳]خداوند سبحان ، هيچ گاه خلقش را از پيامبر فرستاده شده يا كتاب آسمانى يا حجّتى موجود يا راهى استوار ، خالى نگذارده است .
بنا بر اين ، رحمتِ پيوسته بودن اهل بيت عليهم السلام ، مى تواند اشاره به اين آيه از قرآن باشد كه :
«وَ لَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ .[۴]و به راستى ، اين گفتار را براى آنان ، پى در پى [ و به هم پيوسته ] نازل ساختيم، اميد كه آنان ، پندپذير باشند ».
تفسير تفصيلى اين آيه را بايد در كتاب هاى تفسير ، جستجو كرد ؛ امّا طبق روايتى ، امام صادق عليه السلام ، مرادِ اين آيه را امامان عليهم السلام مى داند و مى فرمايد :
إمامٌ بَعدَ إمامٍ .[۵][ منظور ، ] امامى پس از امامى است .
اكنون ، عبارت «وَ الرَّحْمَة المَوصُولة» ، معناى نيكوترى مى يابد ؛ يعنى رحمت و لطف الهى ، به وسيله امام ، به مردم منتقل مى شود و با شهادت هر امامى، امامى ديگر از اهل بيت عليهم السلام ، واسطه رحمت خدا مى شود و وجود امام معصوم ، مايه رحمت است و در دوران غيبت نيز وجود امام زمان عليه السلام ، رحمت الهى را در باطن اين جهان مى گسترانَد .
[۱]«الراء والحاء والميم ، أصل واحد يدلّ على الرقّة و العطف و الرأفة ... و الرحم و المرحمة و الرحمة بمعنى» (معجم مقاييس اللّغة ، ج ۲ ، ص ۴۹۸) .
[۲]«الواو و الصاد و اللام ، أصل واحد يدلّ على ضمّ شى ء إلى شى ء حتّى يعلقه» (معجم مقاييس اللّغة ، ج ۶ ، ص ۱۱۵) .
[۳]نهج البلاغة ، خطبه ۱ .
[۴]سوره قصص ، آيه ۵۱ .
[۵]الأمالى ، طوسى ، ص ۲۹۴ ، ح ۵۷۶ ؛ بصائر الدرجات ، ص ۵۱۵ ، ح ۳۸ .
