(7)
مناقشه المصادر الروائیه للمذهب الحنفی بالاعتماد علی احادیث امیر المومنین علی (ع)
اللیوا، رامز
كارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی
دانشگاه امام صادق(ع)، دانشكده الهیات و معارف اسلامی
به راهنمایی: پاكتچی، احمد
1380
414صفحه
كلید واژه : علی بن ابیطالب (ع)، امام اول / فقه / حدیث / مذهب حنفی / كوفه
چكیده
: شهر كوفه شهر علی بن ابیطالب علیه السلام محسوب می شود و ازقرن اول هجری مشهور است كه اهل كوفه از حضرت علی پیروی می كردند و قرار دادن آن به عنوان
مركز دولت اسلامی درعهد خلافت حضرت علی نبود مگر به اسباب سیاسی و اجتماعی و اقتصادی. از آنجائیكه امام علی (ع) یكی از فقهای صحابه محسوب می شود فقه
روی مقدار زیادی از فقه كوفه را به خود اختصاص داده است . و فتاوی و احكام او در مجالس فقه گسترده شده است تا جائیكه این فتاوی و احكام در جانب فتاوی فقها، صحابه
دیگر بروز بیشتری داشته است و می توان گفت كه فضای كلی و حاكم بر مجالس فقه در كوفه همان مسیر علوی بوده است پس مذهب امام علی (ع) یكی از مذاهب رایج و
دارای دایره گسترده در آن زمان بود. این فضای كلی فقه علوی حاكم بر كوفه از جریانات فقهی تشكیل شده است كه یا ریشه های آن به طور مستقیم به امام علی (ع) بر
میگردد و یا به طور غیرمستقیم مانند زیدیه اولی. اما جریاناتی كه ریشه های آن به طور مستقیم به امام بر می گردد اصحاب وی از تابعین و شیعه اصحاب حدیث و امامیه
اولی می باشند. زمانیكه امام علی (ع) در كوفه فرود آمد اصحاب مخلص تشنه علم و فقه معرفت در كنار او جمع شوند و از سرچشمه صاف او آنچه كه خواستند گرفتند و از
اینها اصحابی كه فقه و حدیث را از امام علی (ع) اخذ كردند و فتاوی و فقه او را در مسیرهای فقهی دیگری در كوفه و خصوصا برای فقها حنیفه نقل كردند. به طور مثال میتوان
این افراد را ذكر كرد عبیده سلمانی مسروق بن الاجدع و علقمه بن قیس و الاسود بن یزید و الحارث الاعور و غیرهم. همچنین از كسانی كه نقش مهمی در نشر احادیث امام
علی (ع) برای فقها حنیفه داشتند شیعه اصحاب حدیث بودند كه نقش مهمی را در آن ایفا كردند و آنها عامر شعبی و شعبه بن الحجاج و سلیمان الاعمش و غیرهم. فقهای
حنیفه از محضر ائمه اهل بیت و رجال امامیه بهره بردند. پس از موسس مذهب ابوحنیفه از مجلس امام باقر (ع) و امام صادق(ع) بهره برد و آنها را روایت كرد و مدت دو سال
تحت تعلیم امام صادق(ع) بود و این عبارت مشهور را گفت: لولا السنتان لهلك النعمان و به فتاوی امام علی (ع) تمسك كردند تا جائیكه این نقل حدیث به احادیث آنها از بقیه
فقهای صحابه رسید. در نتیجه مسایل فقهی بین دو مذهب جعفری و حنفی بسیار نزدیك شد بلكه اتفاق نظر پیدا كردند مخصوصا آنجائیكه با رئیس سلسله مشایخشان ابن
مسعود مخالفت كردند و فتاوی امام علی (ع) اخذ نمودند. قابل توجه است كه امامیه در بعضی از مسایل به خاطر نادر بودن روایت و یا وجود متعارض با آن به اقوال حضرت علی
(ع) استناد نكرده اند اما فقهای حنفی به آن اقوال استناد كرده اند و بر طبق آنها فتوی داده اند.
