ابومخنف و جايگاه اخبار عاشورا در مقتل الحسين (ع) او

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : سید رضا مؤدب

چکیده :

ابومخنف از محققان و مورخان چيره دست و بهترين و بزرگ ترين وقايع نگار حوادث صدر اسلام ، به ويژه عاشورای حسينی است و با جست وجوی وسيع و ديدار و مصاحبه با شاهدان حادثۀ کربلا ی ا کسانی که به گونه ای از آن اطلاع داشتند، اطلاعات دست اول و گزارش های معتمد و مستند ی را گردآوری کرد؛ ازاين رو معرفی و تبيين شخصيت اين محقق و مورخ و اخبار دقيقی که از حادثۀ عاشورا در مقتل ايشان به دست ما رسيده است، لازم به نظر می رسد. هدفی که در اين مهم دنبال می شود، آن است که با مطالعۀ روشمند شخصيت اين مورخ شهير، ضمن تبيين نقش آفرينی ايشان در حوزۀ تاريخ نگاری حادثۀ عاشورا، به تحليل و بررسی مقتلي بپردازيم که از ايشان به جا مانده و بارها به نام ايشان تجديد چاپ شده است. بدين سبب اين مقاله بر آن است ضمن پاسخ دادن به شبهات عامی بودن ابومخنف و تأثير بسزای گرايش شيعی بودن ايشان در نقل حوادث و استفادۀ وافر عموم مورخان شيعه و سنی از مطالب ايشان، به تبيين اين مطلب بپردازد. آنچه ابومخنف از عاشورا آورده است، در طول تاريخ از بين رفته، جز نام آن يا نوشته هايشان در لابه لای کتاب های تاريخی به صورت پراکنده، چيزی در دسترس نيست و ديرينه ترين متن موجود که روايات هشام کلبی را از کتاب او به نقل از استادش ابومخنف روايت می کند، تاريخ طبری است. اما آنچه به نام مقتل الحسين به ابومخنف منسوب است و بارها در ايران و هند و عراق چاپ شده، يقيناً و قطعاً از او نيست. مطالب سست و گزارش های جعلی و کذب آن، بهترين دليل بر انتساب دروغين آن به ابومخنف است.