جستاری دربارۀ مدلول عبارت« سليم الجنبه»

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : سید کاظم طباطبایی

چکیده :

با پيدايش پديدۀ جعل حديث و راهيابی احاديث ساختگی به منابع حديثی، تمييز روايات اصيل از غيراصيل، يکی از دغدغه های مهم حديث پژوهان شد. برای دستيابی به اين مهم، يکی از راه ها بررسی اسانيد حديث و به تبع آن، تلاش برای شناخت اوصاف تک تک راويان (نقد سند) است. در ادوار نزديک به عصر صدور حديث که به عصر زندگی رسول نزديک بود، اين کار آسان تر می نمود، زيرا شناخت راويان، بی واسطه يا با وسايطی  اکرم اندک حاصل می شد. از سده های سوم و چهارم به اين سو، حديث پژوهان و راوی شناسان کتاب هايی سامان دادند و راويان و اوصاف آنان را در آن کتاب ها ثبت و ضبط کردند تا پژوهندگان بتوانند با رجوع به آن منابع، به مقصود دست يابند. آنان در مقام معرفی راويان، گاه الفاظی را به کار گرفته اند که گاهی، مدلول آن به روشنی معلوم نيست؛ به طوری که شناخت مدلول اين الفاظ، امروزه به يکی از دل مشغولی های محققان عرصۀ حديث و فقه تبديل شده است. يکی از اين است که رجال شناسان امامی در توصيف برخی از راويان به کار « سليم الجنبه» الفاظ، عبارت برده اند. نگارندگان در اين پژوهش، پس از گزارش و نقد آرای حديث پژوهان دربارۀ معنا و مدلول اين عبارت، با تکيه بر آگاهی های لغت شناختی و روابط همنشينی اين عبارت با الفاظ و عبارات ديگر و نيز با درنظرگرفتن عبارات و الفاظ مشابه در ادبيات رجال شناسان امامی و اهل سنت، به بازکاوی معنای آن پرداخته و نشان داده اند که مراد از اين عبارت، سلامت شخصيت راوی است.