تبار مردمان ، نشان دهنده چگونگى شخصيت ، انديشه و فرهنگ آنان است . انسان هاى وارسته ، نيك انديش و فرزانه ، غالبا ريشه در خاندان هاى فرهيخته ، ارجمند و تربيت يافته دارند ، و بدكردارانِ زشت خو ، از دامن هاى ناسالم برمى آيند و ريشه در تبارهاى بدسِگال دارند . پيامبران ـ كه برترين چهره هاى تاريخ اند و قلّه هاى افراشته شرف و كرامت و ارجمندى ـ مظهر فرزانگى و پرورش در خاندان هاى فرهيخته به شمار مى آيند ، و چنين اند چهره هايى كه از آن خاندان ها بر مى آيند و ريشه در خانه هاى والاىِ رسولان دارند .
امير مؤمنان على عليه السلام نيز ، چونان پيامبر خدا ، ريشه در تبار پاك و دودمان ارجمند ابراهيم عليه السلام (قهرمان توحيد ، دلداده وارسته خداوند ، بنيان گذار آيين حج ، و نمادِ يكتاپرستى و شرك ستيزى) دارد . بدين سان ، سخن گفتن از نياى پيامبر خدا ، سخن گفتن از نياى مولاست و بازگويى چگونگى تبار پيامبر خدا ، وا گويى چگونگى تبار على عليه السلام . پيامبر صلى الله عليه و آله ، درباره نياكان خود فرمود :
خداوند از فرزندان ابراهيم، اسماعيل را برگزيد واز پسران اسماعيل، بنى كنانه را و از بنى كنانه ، قريش را و از قريش ، بنى هاشم را و از بنى هاشم ، مرا.
بدين سان ، بنى هاشم ، زبده خاندان هاست و پيامبر صلى الله عليه و آله و على عليه السلام ، برگزيده اين خاندان اند . چنين است كه مولا در توصيف تبار پيامبر خدا مى فرمايد :
خاندانش بهترين خاندان و ريشه اش بهترين ريشه است. در حرم روييد و در كَرَم باليد. شاخه هايش بلند است و ميوه هايش دور از دسترس.
به واقع ، اين ستايش ، ستايش تبار مولا نيز هست ؛ چه ، پيامبر خدا فرمود :
من و على از يك ريشه ايم.[۱]
و فرمود :
گوشت او گوشت من است و خون او خون من.[۲]
بدين سان، خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله وعلى عليه السلام ، خاندان نبوّت است و تبار آن بزرگواران ، تبار نور است و كرامت آنها ، دو برگزيده از نسل ابراهيم و بنى هاشم اند ، با ويژگى هايى چون طهارت ، فصاحت ، سماحت ، شجاعت ، ذكاوت ، حيا ، عفّت ، بردبارى ، شكيبايى ،[۳]كه در ميان قبيله هاى عرب ، ممتازند و از جايگاهى بس بلند ، برخوردار .
[۱]. ر . ك : ج ۸ ص ۳۵ (من و على از يك نوريم) .
[۲]. ر . ك : ج ۸ ص ۳۵ (من و على از يك نوريم) .
[۳]ر . ك : اهل بيت عليهم السلام در قرآن و حديث : بخش سوم / فصل دوم : ويژگى هاى جامع ايشان .
