ابو شَعثا یزید بن زیاد بن مُهاصِر کنْدی ، که در منابع حدیثی و تاریخی ، به صورت های مختلفی از وی نام برده شده است .[۱]بر پایه برخی از گزارش ها ، وی همراه امام حسین علیه السلام بود و در راه کربلا ، هنگامی که فرستاده ابن زیاد ، برای حُر پیام آورد که بر امام حسین علیه السلام سختگیری کند ، ضمن برخوردی تند ، به او گفت :
پروردگارت را نافرمانی کردی و در نابودی خود ، از پیشوایت ، پیروی کردی و برای خود ، ننگ و آتش [ دوزخ ] را کسب کردی . خداوند عز و جل فرموده است : ـ «و آنها را پیشوایانی قرار دادیم که به سوی آتش ، فرا می خوانند و روز قیامت ، یاری نمی شوند» ـ . پس او (ابن زیاد) ، پیشوای توست .[۲]
وی ، جنگاور و تیرانداز ماهری بود که روز عاشورا ، با تیراندازی ، شماری از سپاهیان دشمن را به هلاکت رساند . امام علیه السلام نیز در باره او دعا کرد و فرمود :
خداوندا ! تیرش را به هدف برسان و ثوابش را بهشتْ قرار ده .
گفتنی است که طبری ، وی را از سپاه عمر بن سعد ، شمرده است که پس از ردّ شرط های امام حسین علیه السلام ، همانند حُر ، به سپاه امام علیه السلام پیوست ؛ ولی این سخن ، با گفتگوی وی با فرستاده ابن زیاد ـ که خودِ طبری ، آن را گزارش کرده ـ ، منافات دارد .[۳]لذا گزارش شیخ مفید که او را از همراهانِ امام حسین علیه السلام بر شمرده ، صحیح است .
در «زیارت رجبیه» ، آمده است :
سلام بر زائِدة بن مُهاجر !
در «زیارت ناحیه مقدّسه» نیز آمده است :
سلام بر یزید بن زیاد بن مُهاجر کنْدی !
[۱]
يزيد بن زياد بن المهاصر بن النعمان الكندى ، يزيد بن زياد أبو الشعثاء ، يزيد بن زياد بن مظاهر الكندى ، يزيد بن زياد بن مهاجر الكندى ، يزيد بن زيد بن المهاصر ، يزيد بن معاصر أبو الشعثاء الكندى ، يزيد بن مهاجر ، يزيد بن مهاصر جعفى، زائده بن مهاجر، زياد بن مُهاصِر الكندى ، أبو الشعثاء الكندى .
[۲]
ر. ك: ج ۵ ص ۲۸۷ (بخش هفتم / فصل هفتم / نامه ابن زياد به حُر، جهت سختگيرى بر امام عليه السلام ) .
[۳]
علّامه محمد تقى شوشترى، در ردّ سخن طبرى كه گفته است: «يزيد بن مُهاصِر، از كسانى بود كه براى رويارويى با حسين عليه السلام ، با عمر بن سعد، همراه شدند»، ضمن بيان منافات داشتن اين سخن با گفتگوى يزيد بن زياد و فرستاده ابن زياد، مى نويسد:
احتمال دارد كه اين گفته طبرى: «مع عمر بن سعد»، تحريف شده «مع الحُرّ بن يزيد» باشد؛ چون رسم الخط اين دو، شبه هم است؛ و اگر نبود كه ابن اثير نيز در الكامل، عبارت «وكان ممّن خرج مع عمر بن سعد» را از طبرى نقل كرده، مى گفتيم كه اين نوشته، حاشيه اى اجتهادى از ديگران بوده كه با متن، آميخته شده است و در روزگاران گذشته، چنين آميختگى هايى بسيار رُخ مى داده است. به هر حال، اين رجز كه: «من رهاكننده و واگذارنده ابن سعد هستم»، با گفته ما، منافاتى ندارد. علّامه مجلسى هم خَلطى صورت داده و او را دو نفر به شمار آورده است. وى، اوّلاً از محمّد بن ابى طالب، نقل كرده است: آن گاه، يزيد بن زياد شعثا، هشت تير به سوى دشمن، پرتاب كرد كه پنج تير، به هدف اصابت كرد و هر تيرى را كه پرتاب مى كرد، امام حسين عليه السلام مى فرمود: «خدايا! پرتابش را درست و پاداشش را بهشت، قرار ده». دشمنان، به او هجوم آوردند و به شهادتش رساندند. ثانيا از ابن نَما نقل كرده كه: پس از نقل كشته شدن ابو عمرو نَهشَلى، يزيد بن مهاجر، به ميدان آمد و با تير، پنج تن از ياران عمر را كُشت. سپس همراه حسين عليه السلام شد و مى سرود:
من، يزيدم و پدرم، مُهاجر استو گويى شير كمين كرده در بيشه ام.
دليل اشتباه وى، اين است كه اين يزيد، در نقل اوّل به پدرش و در نقل دوم به جدّش نسبت داده شده است. بر اساس آنچه از طبرى بازگو كرديم، روشن شد كه گفته وى: «الشعثاء»، تحريف شده «أبو الشعثاء» است و گفته اش: «بثمانية» تحريف «بمائة» است. همچنين گفته او: «مهاجر» در بيت دوم، تحريف «مُهاصِر» است. امّا اين كه ابن شهر آشوب، در المناقب، او را يزيد بن مُهاصر جُعْفى عنوان كرده، بايد گفت كه او كِنْدى است، نه جُعْفى.
