۲۳۳.شرح نهج البلاغة ، ابن ابى الحديد : بر اين، اتّفاق نظر دارند كه امام على عليه السلام در همان زمان پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله قرآن را از حفظ داشت و كسى جز او ، حافظ قرآن نبود . سپس ايشان ، نخستين كسى بود كه آن را جمعآورى كرد .
همه نقل كردهاند كه ايشان ، در بيعت كردن با ابو بكر ، تأخير كرد ؛ امّا اهل حديث با شيعه همنظر نيستند كه [شيعه ]مىگويند : "تأخير ايشان ، از سرِ مخالفت با بيعت بود" ؛ بلكه مىگويند : "به جمعآورى قرآن ، مشغول شد" ، و اين ، نشان مىدهد كه او ، نخستين كسى بود كه قرآن را گرد آورد ؛ زيرا اگر قرآن در زمان حيات پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله گرد آورده شده بود ، ديگر نيازى نبود كه بعد از وفات ايشان ، على عليه السلام به جمعآورى آن بپردازد .
3 / 4
آنچه امام على عليه السلام از قرآن و تفسير آن نوشت
۲۳۴.امام على عليه السلام : هيچ آيهاى از قرآن بر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نازل نشد ، مگر اين كه قرائت آن را به من آموخت و به من املا كرد و من ، آن را با خطّ خودم نوشتم و تأويل و تفسير آن ، و ناسخ و منسوخ آن ، و محكم و متشابه آن ، و خاص و عامّ آن را به من تعليم داد ، و دعا كرد كه خداوند ، فهم و حفظ آن را به من عطا فرمايد ، و از زمانى كه اين دعا را برايم كرد ، هيچ آيهاى از كتاب خدا را و هيچ علمى را كه به من املا فرمود و آن را نوشتم ، از ياد نبردم و هر آنچه از حلال و حرام و امر و نهى را كه مربوط به گذشته يا آينده مىشد و خدا به او آموخته بود هر كتابى را كه بر پيامبر پيش از او نازل شده بود ، از طاعت و معصيت ، همه را به من آموخت و من ، آنها را حفظ كردم ، به طورى كه حتّى يك حرف آن را فراموش نكردم . سپس دستش را بر سينهام نهاد و از خدا خواست تا دلم را از دانش و فهم و فرزانگى و نور ، آكنده سازد .
گفتم : پدر و مادرم به فدايت ، اى پيامبر خدا ! از زمانى كه آن دعا را برايم كردى ، چيزى را فراموش نكردم و آنچه را هم ننوشتم ، از يادم نرفت . آيا از اين پس ، بيم فراموشى بر من دارى ؟
فرمود : «نه . بر تو بيم فراموشى و نادانى ندارم» .
