تفسير ابو جارود - صفحه 47

و کنیه وی را ابو النجم، دانسته است.۱ او را کوفی،۲ حوفی،۳ همدانی، خارفی،۴ خارقی،۵ حرقی، ثقفی۶ و نهدی۷ نیز نامیده‌اند.۸ در گزارش کشی، وی «سرحوب» نامیده شده است. کشی گوید: «این نام را امام باقر علیه السلام بر او نهاد و فرمود: سرحوب، نام شیطانی نابیناست که در دریا زندگی می‌کند».۹
ابو جارود، نزد دانشیان ملل و نحل شخصیت شناخته‌شده‌ای دارد. مسعودی (م 346 ق) به نقل از ابو عیسی محمد بن هارون وراق (م 247 ق) آورده است: «جارودیه، اصحاب ابو جارود زیاد بن منذر عبدی هستند».۱۰ سعد بن عبد الله‏ الاشعری (م 301 ق)۱۱ او را زیاد بن منذر بن زیاد اعجمی می‌شناساند.۱۲ طریحی، رئیس جارودیه را زیاد بن ابو زیاد، از اهل خراسان می‌داند.۱۳ ابن کثیر به نقل از اسفراینی،۱۴ رئیس جارودیه را ابو جارود منذر بن عمرو معرفی کرده است.۱۵
زادروز ابو جارود نامعلوم است و درگذشت او را ابن‌حجر به نقل از بخاری، میان سال 150 تا

1.. الفهرست، ابن الندیم، ص ۲۲۶.

2.. رجال البرقى، ج ۱، ص ۱۳ و ۱۸.

3.. رجال الطوسی، ص ۱۳۵ و ۲۰۸.

4.. رجال ابن الغضائری، ص ۶۱.

5.. «الخارفی، بفتح الخاء المعجمة و الراء بعد الالف فی آخرها فاء، هذه النسبة إلى خارف و هو بطن من همدان نزل الکوفة ( الانساب، ج ۲، ص ۳۰۵؛ الجرح و التعدیل، الرازی، ج ۳، ص ۵۴۵).

6.. رجال النجاشی، ص ۱۷۰، ح ۸۴۴.

7.. «النهدی، بفتح النون و سکون الهاء و فی آخرها الدال المهملة. هذه النسبة إلى بنی نهد، و هو نهد بن زید بن لیث بن سود بن أسلم بن الحاف بن قضاعة. إلیه ینتسب النهدیون، و منهم بالیمن و الشام کلهم من ولد خزیمة بن نهد، و هم فی تنوخ فی نهد الیمن، و أما نهد الشام فعوف و زمان و سلیم و صباح بن نهد» ( الانساب، ج ۵، ص ۵۴۱).

8.. تهذیب الکمال، ج ۹، ص ۵۱۷؛ خلاصة الأقوال، ص ۳۴۸؛ رجال ابن داوود، ص ۲۴۶.

9.. رجال الکشى، ج ۲، ص ۴۹۵، ح ۴۱۳؛ الکامل، عبد الله‏ بن عدی، ج ۳، ص ۱۸۹.

10.. مروج الذهب، ج ۳، ص ۲۲۰.

11.. الفرق بین الفرق، الاسفراینى، ص ۳۰ ـ ۳۲.

12.. المقالات و الفرق، ص ۱۸. البحر الزخار یحیى بن مرتضى (م۸۴۰ ق) نیز او را «ابن منقذ» دانسته است و ممکن است «منقذ» تصحیف «منذر» باشد.

13.. مجمع البحرین، ج ۱، ص ۳۶۰.

14.۴. در نسخه‏هاى موجود کتاب «المقالات و الفرق» اسفراینى (ص ۲۲ و ۳۰ ـ ۳۲) تنها به آوردن کنیه ابو جارود بسنده کرده است.

15.۵. البدایة و النهایة، ج ۳، ص ۲۸۵.

صفحه از 74