سخن ابن مقفع یا امام علی(ع)؟

یک) نمی توان گفت که سید رضی بدون داشتن سندی معتبر، این سخنان را به علی بن ابی طالب(ع) نسبت داده است.
دو) کسی این سخنان را به ابن مقفع نسبت نداده بلکه ابن قتیبه در عیون الاخبار، ج ۲، ص ۳۵۵ و ابن شعبه حرانی در تحف العقول، ص ۲۳۴ و خطیب بغدادی نیز در تاریخ بغداد، ج ۱۲، ص ۳۱۵ با اندک تفاوت در لفظ از امام حسن مجتبی(ع) نقل کرده اند. ولی زمخشری در ربیع الابرار، ج ۱، باب الخیر و الصلاح آن را از امیرالمؤمنین(ع) روایت کرده است.
خواه این سخنان از امام حسن(ع) باشد یا سخنان پدر بزرگوارش از یک سرچشمه اقتباس شده، و ابن مقفع توان چنین سخن گفتن را ندارد. ناگفته نماند ابن میثم بحرانی در شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۳۸۹ گفته است که این کلام را ابن مقفع از حسن بن علی(ع) نقل کرده است.
سه) سخنان امیرالمؤمنین(ع) چنان میان مردم شهرت داشت، که سخنرانان و خطیبان آنها را در خطبه های خود می خواندند و یا به بخشی از آن اکتفا می کردند و به علت تقیه یا غفلت یا به جهت دیگری نامی از آن حضرت نمی بردند.
شیخ محمد علی دیوز ـ از فرقه اباضیه ـ در کتاب تاریخ المغرب الکبیر، ج ۳، ص ۵۸۸ به نقل از ابن صغیر می گوید: دولت مردان اباضی در (دولت رستمی) به تمام مذاهب و فرق آزادی کامل داده بودند و از آنجا که آنان محبت زیاد به علی بن ابی طالب(ع) داشتند و از فصاحت و بلاغت گفته هایش در شگفت بودند، واعظان و خطیبان جمعه و جماعات بر فراز منابر خطبه های آن حضرت را می خواندند....
بنابراین اگر ابن مقفع هم بخشی از سخنان آن حضرت را در کتابش آورده به دلیل فصاحت و بلاغت و محتوای عالی آن سخنان بوده است.
استاد محمد علی کرد علی گواه دیگری بر این مدعاست. وی در کتاب امراء البیان، ج ۱، ص ۱۰ می گوید:
ان ابن المقفع تخرج فی البلاغه بخطب علی بن ابی طالب؛
ابن مقفع بلاغت را از خطبه های علی بن ابی طالب آموخته است.
بنابراین، این شبهه در باره ی حکمت ۲۸۹ پذیرفته نیست.