دعا و نیایش - صفحه 1

درآمد

واژه شناسى دعا

«دعا» در لغت به معناى خواندن چيزى است به سوى خود با آواز و يا سخن . ابن فارس در تبيين معناى ريشه اين واژه مى گويد :
هو أن تميلَ الشيءَ إليك بصوتٍ وكلامٍ يكون منك .۱د . ع . و . به معناى متمايل كردن چيزى به سمت خود با صدا و گفته ات است .
بر پايه اين سخن ، اصل در «دعا» خواندن با صوت و لفظ است ليكن كثرت استعمال اين واژه در دعوت با نوشته ، اشاره و امثال آن ، مفهوم اين واژه را اعم از خواندن با صوت و لفظ گردانيده است . بنابراين كلمه «دعا» اعم از «ندا» است زيرا «ندا» اختصاص به باب الفاظ و اصوات دارد ولى «دعا» مى تواند با لفظ باشد و مى تواند با اشاره و امثال آن ، افزون بر اين «ندا» در معناى حقيقى اش حتما بايد با صداى بلند باشد ولى «دعا» مقيد به صداى بلند نيست . ۲
بنابراين «دعا» و «دعوت» به معناى توجه دادن مَدعُوّ به سوى داعى براى جلب منفعت يا دفع ضرر است ، از اين رو درخواست از مَدعُوّ در واقع هدف دعا است نه خود آن . ۳

1.معجم مقاييس اللغة : ج ۲ ص ۲۷۹ .

2.ندا : كشيدن صدا و بالا بردن آن است . نادى ، شبيه دعا است ، اما دعا گاهى با علامتى غير از صدا و كلام است و با اشاره اى است كه خبر مى دهد : بيا . اما ندا ، فقط با صدا صورت مى گيرد .

3.ر .ك : الميزان في تفسير القرآن : ج ۲ ص ۳۱ .

صفحه از 9