ديوان حضرت امام سجاد(ع)

به کوشش: ماجدبن احمد العطيه

ترجمه: آفرين زارع

انتشارات: چاپ و نشر بين الملل

امام سجاد چهارمين معصوميست که پس از امير مومنان، صاحب ديوان شعر است. مطالعه و تامل در شعر زينت عبادت کنندگان نشان مي­دهد که آن حضرت در زمان و شرايط خاصي که نبرد آشکارا با امويان را به مصلحت جامعه اسلامي نمي­دانست و از سوي ديگر فقر شديد فرهنگي و ميل به تجمل گرايي و ثروت اندوزي را در توده­ي مردم مشاهده مي­ نمود با سلاح نيايش و دعا از يک سو و سلاح  شعر از ديگر سو به مبارزه­ي غيرمستقيم با حاکمان ظالم برخاست و در صدد برآمد بدين وسيله به جامعه­ي مسلمانان غناي فرهنگي ببخشد.

ديوان شعر امام سجاد – درود خدا بر او باد – بازتابي از صحيفه­ي ايشان است که در آن، اصول عقايد اسلامي، مباني فضايل اخلاقي، نکات عرفاني، مضامين سياسي و اجتماعي و مفاهيم بديع معنوي به چشم مي­خورد و در يک جمله مي­توان گفت کتاب خودسازي، تهذيب نفس و رشد و کمال روحي به شمار مي­رود.

و چنانچه در مقدمه مترجم آمده است از آنجا که شعر و جنبه­هاي هنري آن تاثيري شگرف و انکارناشدني بر جان و روان آدمي دارد و ترجمه­ي اين اشعار زيبا، رسا و کارآ به زبان­هاي گوناگون مي­تواند فايده­ي آن را فراگيرتر سازد و بر معرفت و محبت شيفتگان پيامبر رحمت و خاندان پاکش بيفزايد و از سوي ديگر اين اشعار ويژه­ي طبقه­ي خاصي از مردم نيست، بلکه اقشار مختلف مي­توانند از آن بهره­مند گردند، به ترجمه­ي فارسي اشعار پرداخته شد، باشد که گوشه­اي از محاسن کلام آن امام همام را به جلوه کشد تا در پيروي از رهنمودهاي گوهربارشان و پيمودن راه هدايت و سعادت موثر افتد.

در توضيح شيوه­‌ي ترجمه ذکر نکته‌­هاي زير ضروريست:

۱- نسخه­اي که براساس آن اشعار ترجمه شده به کوشش جناب آقاي ماجد بن احمد العطيه گردآوري و در موسسه النور المطبوعات بيروت به چاپ رسيده است.

۲- در مورد صحت نسبت ديوان به چهارمين امام، گردآورنده­ي اشعار مطالبي آورده است که در ترجمه­ي مقدمه­ي ايشان توضيح داده شد بنابراين نيازي به تکرار آن در اينجا نيست.

۳- پس از جستجو و پرسش از اهل فن، دريافتم که تاکنون ترجمه­اي از ديوان شعر امام سجاد(ع) ارائه نشد و اين ترجمه اولين گام است.

۴- به دليل پرهيز از ذکر مطالب تخصصي، از توضيح و ترجمه­ي مفاهيم واژه­هاي عربي در پاورقي، خودداري شده است.

۵- گردآورنده­ي محترم اشعار، با مراجعه به نسخه­هاي مختلف، تفاوت نسخه­ها را در پاورقي درج کرده است که به دليل روشني و سادگي عبارت­ها، نيازي به ترجمه احساس نشد.

۶- به منظور سهولت در امر قرائت که تاثير مستقيم در فهم معنا دارد، ابيات اعراب گذاري شد.

۷- به منظور بهره برداري هرچه بهتر و ورود به معاني دقيق و بديع اشعار و نماياندن درون مايه­هاي غني آن تلاش شد تا اشعار براساس محتوا، موضوع بندي شود.

در روش پژوهش اين ديوان آمده است:

از روش تلفيق بين نسخه­ها پيروي کرديم، زيرا چيزي مناسب با اينکه به عنوان اصلي در نسخه­هاي مورد اعتماد باشد نيافتيم، پس به تقطيع متن و آراستن آن به آنچه با ذوق شعري همخواني دارد پرداختيم. پس از آن نسخه­ها را با هم مقايسه کرديم و در پاورقي به تفاوت بين آنها اشاره نموديم. هرچه در منابع يافتيم همراه با ذکر مناسبت اگر بود آورديم. براي توضيح به خواننده و به منظور دستيابي آسان به پاورقي، هرچه بيت را در آکولاد (پرانتز) شماره گذاري کرديم.

گفتني است، کتاب ديوان حضرت امام سجاد(ع) به کوشش ماجدبن احمد العطيه و ترجمه آفرين زارع با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه و قيمت ۳۲۰۰۰ ريال از سوي انتشارات چاپ و نشر بين الملل منتشر و راهي بازار نشر کتاب شده است.