الزهد
كتاب حاضر در موضوع اخلاق يكى از اصول معتبر روايى و يكى از اصول اوليه شيعه به شمار مىآيد و از زمان نگارش پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفته است.
معرفى اجمالى
الزهد نوشته حسين بن سعيد كوفى اهوازى، يكى از شخصيتهاى بزرگ شيعه در قرن سوم هجرى و يكى از ياران امام رضا، امام جواد و امام هادى عليهم السلام در موضوع اخلاق مىباشد.
اين كتاب يكى از ۳۰ كتابى است كه حسين بن سعيد به رشته تحرير در آورده است.
كتابهاى حسين بن سعيد در حدى از اعتبار و شهرت بودند كه علماى رجال كتابهاى ديگر روات شيعه را به اين كتب تشبيه مىكردند.
اهميّت كتاب
كتاب حاضر يكى از اصول معتبر روايى و يكى از اصول اوليه شيعه به شمار مىآيد و از زمان نگارش پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفته است.
بسيارى از مجموعههاى بزرگ روايى شيعه از اين كتاب روايت نقل كرده و اين كتاب را يكى از مصادر معتبر خود قرار داده و بر آن استناد كردهاند مانند: كتابهاى كافى، من لا يحضره الفقيه، بحار الأنوار و وسائل الشيعه.
سخنان بزرگان
شيخ صدوق درباره اين كتاب مىفرمايد:
« اين كتاب از كتابهاى مشهور شيعه و از كتابهايى است كه فقها و روات شيعه بر آن اعتماد كرده و به آن مراجعه مىنمايند.»
شيخ طوسى كتاب حاضر را مقياس اعتبار و ميزان اعتماد بر ديگر كتابهاى روايى قرار داده است.
بزرگى چون علامه مجلسى نيز درباره اين كتاب فرموده:
« كتاب الزهد نوشته محدث بزرگ و شيخ مورد اطمينان، حسين بن سعيد اهوازى مىباشد. جلالت و اعتبار مؤلف اين كتاب ما را از بحث درباره اعتبار اين كتاب بىنياز مىسازد و نسبت آن به مؤلف نيز بسيار معلوم است.»
انگيزه تاليف
ائمه عليهم السلام عموما تحت نظر حكومتهاى ستمگر بسر مىبردند و روات شيعه نقش بسيار مهمى را در رساندن سخنان و دستورات ائمه به مردم عهدهدار بودند.
مؤلف اين كتاب، حسين بن سعيد اهوازى نيز، يكى از شخصيتهاى مشهور و يكى از ياران نزديك سه امام معصوم بود و با تأليفات خود نقش مؤثرى در نشر علوم اهل بيت عليهم السلام داشت و مردم و علماى دوران خود و آيندگان را از بركت سخنان گهربار ائمه معصومين عليهم السلام و آب گواراى چشمه زلال معارف محمد و آل محمد صلوات اللّه عليهم بهرهمند ساخت.
گزارش محتوا
كتاب حاضر شامل ۲۹۰ حديث است كه در ضمن ۲۰ باب توسط مؤلف تنظيم شده است.
موضوع اين كتاب طرح نكات اخلاقى و تربيتى است.
در اين كتاب بحثهايى مانند: فضيلت سكوت همراه با تفكر و ترك كارهاى بىفايده و غير ضرورى، مذمت سخن چينى، رعايت ادب و تشويق به كارهاى خير، خوش اخلاقى و مهربانى و مذمت بد اخلاقى، بيان معروف و منكر، احترام به پدر و مادر و اقوام، حق همسايه، بيان دنيا و دنيا طلبى و نكات فراوان و مطالب بسيار مفيد ديگرى مطرح شده است.
وضعيت كتاب
شيخ ابو الحسن، على بن ابى سهل حاتم قزوينى كتاب الزهد را خلاصه كرده و آن را به صورت منتخب در دسترس علاقهمندان قرار داده است.
نسخه هاى خطى
۱- نسخهاى در كتابخانه حضرت آية اللّه نجفى مرعشى.
۲- نسخهاى در كتابخانه آستان قدس رضوى در مشهد مقدس.
۳- نسخهاى در كتابخانه حاج شيخ على بن محمد نمازى در مشهد مقدس.
