بن‏ مايه‏ هاى قرآنى عبد الجليل رازى در «نقض» - صفحه 30

الروافض است. از نظر محدّث اُرموى (مصححِ نقض)، رازى، مؤلّف بعض فضائح الروافض را مى‏شناخته و به كتاب تاريخ الأيام و الأنام وى نيز دسترسى داشته است؛ امّا اين كه به صراحت از نام وى ياد نكرده، حتماً سرّى داشته است.۱
از نگاه رازى، ادّعاى بيست و پنج سال شيعه بودن مؤلّفِ بعض فضائح الروافض، پندارى همه دروغ است و او غالى، اخبارى و حشوى بوده و در اين كتاب، شبهات غُلات، اخباريه و ديصانيه را آورده است، از اين رو، ادّعاها و اتّهامات وى عليه شيعه، آراى اصوليان مذهب شيعه به شمار نمى‏آيد.۲
از اين سخن وى چنين بر مى‏آيد كه اصوليان شيعه، نمايندگان و نظريه‏پردازان مذهب شيعه اند، نه اخباريان و غاليان؛ ليكن وى مراد خود از اصوليان را در هيچ جاى كتاب خود به روشنى بيان نكرده است؛ امّا از استنادات وى در سراسر كتاب به آراى بزرگانى چون: شيخ مفيد، سيّد مرتضى، شيخ طوسى، علّامه طبرسى، ابو الفتوح رازى و ... چنين بر مى‏آيد كه عالمانى در چنين رده علمى، چنين نمايندگى را در تبيين نظريه شيعه اماميه دارند، نه ديگران. چالش عمده عبد الجليل رازى با مؤلّف بعض فضائح الروافض، موضوع امامت و شرايط امام است و اين بحث، سهم قابل توجّهى از مباحث نقض را به خود اختصاص داده است؛ البته در كنار امامت، آموزه‏هاى كلامى ديگرى نيز بحث شده است.
رازى در ادلّه و براهين امامت، صاحب اثر ديگرى است كه ظاهراً در نقض از آن بهره برده و مواردى بدان استناد جسته است. به سخن خود رازى، نام اين كتاب البراهين فى إمامة أمير المؤمنين است و موضوع آن «بيان آيت و وجه خبر و دلالت بر امامت به سمع» است.۳
ب. مقصود از عبارتِ «بن‏مايه‏هاى قرآنى» در عنوان مقاله، مبانى و آراى تفسيرى،

1.نقض، ص‏۱۴۱ (پاورقى ۱).

2.همان، ص‏۲۸۲.

3.همان، ص‏۶۴۱.

صفحه از 98